caddy en typhoid

Voor jullie is de herfst nu echt begonnen met de wintertijd. Het tijdsverschil is nu 2 uur met Nederland! Alle open haard hout gesprokkeld en gestapeld? Je huis goed geisoleerd? Hier breekt de zomer c.q. de droge tijd aan. Het heeft nu al drie dagen niet geregend. Het wordt ook warmer, maar nog goed uit te houden.Ik vroeg aan Jonathan of het in december ook nog zo mooi groen is toen we naar Mumias reden. Hij vertelde dat het wel groen blijft, stoffig, maar de bladeren vallen niet. De golfbaan was ook duidelijker droger dan twee weken geleden. Mijn trouwe caddy Patrick was er weer. De heel golfcourse voor mij alleen...Jawel, de eerste bal in de rough... waar de kleine zwartjes aan het hout sprokkelen waren voor het vuurtje waar ze de chapati's op bakken.Tot mijn stomme verbazing vond Patrick hem niet. Zeker te weinig carrots gegeten de afgelopen week...Daarna ging het duidelijk beter dan twee weken geleden, zeker omdat ik de baan begin te kennen. Voor de golfers, had wel 26 stablefordpunten. Ik kreeg leuke aanwijzingen van Patrick. Hij vertelde me dat hij tot januari ook als greenkeeper werkte, maar zijn contract niet verlengd was... ??? Hij mag zelf als caddy niet spelen. Lidmaatschap golfclub is 50.000 Ksh per jaar. Als caddy verdient hij 300 Ksh voor een ronde.... Zijn zesjarige zoon had in het Hospital gelegen voor typhoid ofwel buiktyfus. Nu zeggen ze hier al snel dat het typhoid is, want de testen zijn niet specifiek. Wij weten dat alleen een titerstijging de diagnose kan bevestigen. Maar enfin, hij zal best heel ziek geweest zijn. Opname kostte 4000 Ksh .... idioot veel en niet te betalen voor hem.

Na tweeenhalf uur waren we rond. Heb hem maar een driedubbele fooi gegeven om de hospital te kunnen betalen en een poloshirt kon hij ook wel gebruiken.Het Districtshospital of Health Center vraagt 20 shilling voor registration: het (E...)PD voor volwassenen en 5 shilling voor kinderen ( tot 6 jaar). Maar dan begint het: voor elke labbepaling, medicatie en onderzoek moet extra betaald worden. Zoals ik vorige week al schreef: de wards zijn hier anders dan de 2-4 persoonskamers in Rijnstate. de verzorging is er nauwelijks,dus moeder moet mee om voor het kind te zorgen. Wat dat betreft is het nog niet veel anders dan toen ik 27 jaar geleden in Nigeria was.

Op onze dispensaries betalen ze 100 Ksh (50 kinderen) en 10 Ksh voor het boekje. Dit is all inclusive: malariadiagnostiek, Hb, urine, ontlasting, zwangerschapstesten, HIV test en evt. sikkelcel of SOA diagnostiek. Medicatie ook inclusief met dien verstande dat we maar voor een week of maximaal twee weken geven. Dan moeten ze al dan niet terugkomen. De zogenaamde compliance is niet hoog.... en medicatie verkopen is soms ook wel handig.

Vanmiddag eens de oude verslagen zitten lezen van de dokters. Er is hier in de loop van de jaren veel bereikt en verbeterd, zowel op de dispensaries, niveau van de translators, het goed functionerende team en het "renoveren"van het huis. Goed werk verricht door al mijn voorgangers en het team. Vrees alleen dat de watervoorziening een ever continuing story zal zijn. Voor mij is het niet erg om maar eens in de week te genieten van een warme douche. Voor Protus en Jona blijft het gesleep met watertanks.

Op de achtergrond hoor ik weer het zondagse gezang. De kerken geven hier echte gemeenschapszin. Alle geloven kunnen hier met elkaar omgaan. Is goed om de tribes ( stammen) ook wat meer tot elkaar te brengen... Ik ga zeker nog een keer hier naar de kerk om het allemaal mee te maken. Kan ook allemaal als niet gelovige.

O ja, het geheim van de avocado/limoen is... de avocado's zijn hier zoveeeeel smaakvoller en natuurlijk de liefdevolle bereiding van Protus. Hij heeft mijn oude bergschoenen gewassen: super. Helaas kan ik ze niet achterlaten hier want we gaan nog op safari in december. Dochtertje is weer helemaal beter en speelt weer vrolijk in de tuin. Ben ook kuikenmoeder geworden: vertroetel ze met broodkruim, zodat ze de Kerst halen... en dan???

oost west thuis best?

Nadat Wouter de laatste birdies in Lwanya had bestudeerd om 11.00 uur rustig naar Kisumu gereden. Jonathan en Protus hadden er al weer een halve werkdag op zitten. Water halen in tanks en dan hier naar boven hevelen. We zijn wel aangesloten op de waterleiding, maar het nieuwe pompstation is defect.... Het wordt tijd dat mijn waterbouwkundige en technologische mannen eens een kijkje komen nemen hier en een praatje gaan maken met de director of the waterdepartment... Waarschijnlijk hebben ze er niet zo'n belang bij: we betalen nu dubbel, voor de waterleiding en de watertanks die opgehaald moeten worden. Water is en blijft de belangrijkste bron van leven voor de natuur en de mens. In Dunga Bay ook weer een mooie schildering op het huisje: Did you wash your hands before eating and after toilet. Aan voorlichting ontbreekt het niet. Een klein haventje waar het drukte van belang was: charcoal uit Oeganda wordt aangevoerd, tilapia's en nijlbaars. Vrouwen die de vissen schoonmaken en gelijk bakken boven een vuurtje. Jona liet ik ook weer een lekker visje voor ons kopen. Prachtige zilverreigers en sacred ibis parmantig op de zeilbootjes en in het weiland tussen de koeien. Wat een tafereel....Ja, ik zal de birdieteaching ook wel missen.

Lekker gelunchd aan het Lake in de Kiboko Resort. Het is in Kisumu heel wat welvarender dan in onze streek. Gevoel dat ik hier al helemaal thuis ben, terwijl ik hier pas twee weken geleden aankwam.

Warm afscheid van Wouter genomen: hij vliegt nu met de grote vogel weer naar ons koude kikkerlandje ten noorden van de evenaar. Voordat wij weer de evenaar overreden- Kisumu ligt net ten zuiden_ nog even een boodschapje bij de Nakumat. De felbegeerde afwasborstel gevonden... Bij thuiskomst in Lwanya bleek ik hem bij de kassa te hebben laten liggen.... Toch wel even wennen blijkbaar, nu ik weer helemaal voor mezelf moet zorgen. Amos reed met ons mee terug en had een nieuwe TV en DVD speler aangeschaft. We brachten hem thuis: ik werd uitgenodigd zijn huis te bezichtigen.... Een hokje van 3x2 meter zonder ramen, waar hij wast,kookt, strijkt, leeft... Mind you hij heeft een HBO opleiding Pharmacist gedaan. Hij nodigde me uit om een keer te komen eten. Ik zal jullie binnenkort verslag uitbrengen. Ik weet in ieder geval dat alle DVD's die Andries in China heeft gekocht een goede bestemming krijgen....

Bij thuiskomst stond mijn borrelhapje avocado/limoen al weer klaar. Ja Wouter, dat zul je missen... Protus was niet naar zijn familie in Kakamega gegaan. Familie verwacht hier veel van je en zeker als je werkt voor Mzungi ( blanken). Gisteren had hij zijn salaris gekregen en 's avonds vroeg hij al om een voorschot voor de nieuwe maand....Hij moet ook leren voor zichzelf en eigen gezin te zorgen en een kasboek maken... Zijn jongste dochtertje had de waterpokken, maar knapt al weer op. Er is toestemming om een nieuw huisje voor hem te bouwen. Hij woont nu met vrouw en kinderen in een golfplaten hok. Het is voor mij natuurlijk ook zoeken naar de juiste manier waarop ik met deze vragen moet omgaan. Ik was blij dat hij vanmorgen deze beslissing had genomen. Enne... natuurlijk zorgen we wel voor een extraatje voor hem. De kleertjes en schoenen van de kinderen van Wouter en Evelien hebben een goede bestemming gevonden.

Vanavond Joop en Rie even gebeld: ze waren heel verrast mijn stem even te horen. En surprise: conference call met mijn mannen thuis in Arnhem: Jori uit de oost, Andries uit het wilde westen, Marijn trouw aan de NS. Wouter goede vlucht naar het noorden ( je vliegt tegen de vogeltrek in....) Ik blijf nog lekker even in mijn Doctors House in Lwanya met Herman van Veen in Vogelvlucht op de achtergrond en Het begon in Afrika van Stefanie Zweig.

Morgen ga ik weer proberen een birdie te maken in Mumias....

buradi en busia

De laatste dag van mijn eerste zelfstandige werkweek. Naar het afgelegen Buradi, 14 kilometer rijden over slechte wegen naar het kleine kerkje aan de rivier. Wat kleertjes meegenomen voor de kinderen van de translator Victoria. Vorige week had ik haar 4 maanden oude baby gezien. Gelukkig was hij weer opgeknapt. Hij zag er vorige week weldoorvoed uit. Nu vertelde ze dat haar borstvoeding ontoereikend was en of ze extra melkvoeding NAN) kon krijgen. Ze gaf hem ook al porridge... Nu hebben de translators wel een streepje voor, maar je moet wel reeel blijven. Nogmaals uitgelegd dat het beter is tot 6 maanden alleen borstvoeding te geven en als hij niet groeit ze eerst volgende week moet komen wegen. Nu is het wegen hier niet zo precies met de unster, maar je kunt wel goed inschatten of het kind tekort komt en afbuigt van de groeilijn. Ben benieuwd volgende week. Weer veel oudere mensen die pain all over the body hadden. Tja, het leven op het land is hier echt zwaar en met 50 ben je vaak al versleten. Ernstige bloedarmoede knapt tochvaak ook wonderwel weer op met een snufje . Lang niet altijd weten we de oorzaak, soms heftige menstruaties, ondervoeding of een tumor. Mensen zijn hier ook weer zo sterk dat ze met een heel laag Hb ( haemoglobinegehalte) nog einden komen wandelen. in deze streek komt ook regelmatig sikkelcelanaemie voor en we kunnen sinds kort ook hierop testen. In Malwakuri woensdag een kind met sikkelcelanaemie ontdekt. Trots laat Ann dan het resultaat zien. Deze kinderen hebben een verhoogde kans op malaria en hebben regelmatig heel pijnlijke gewrichten en pijn in de benen.

Protus was vandaag op de fiets, die hij gekregen heeft uit Kimilili naar Busia gefietst. Zo trots als een pauw: een nieuw zadel gekocht en wat aan het stuur geklust. Hij hoeft nu niet meer met de matatu naar Busia om naar de markt te gaan, scheelt hem ( nou ja de dokter...) weer 100 Ksh.

Vanmiddag nog even een laatste flesje wijn gekocht in Busia om het laatste avondmaal met Wouter te vieren. Weer met verbazing over de markt gelopen. Van oude banden waar weer schoenen van worden gemaakt tot allerlei soorten mobieltjes. Gefrituurde en gedroogde tilapia's, kippen,tomaten,papaya's,kruiden, enz. enz. Nog een mooie lap gekocht, nee niet uit China, maar uit Ivoorkust.

Vanavond weer niet geregend. De droge tijd gaat zeker toch aanbreken. Prachtige sterrenhemel.Het is wel goed geweest voor het land dat de afgelopen periode zo nat was. Wouter heeft zijn koffer gepakt en een evaluatiegesprekje met het team gehouden. Ze bedankten hem terecht voor de goede weken die ze met hem hebben gehad en beloofden goed voor mij te zullen zorgen.... Ja, ik zal de gezelligheid wel missen,maar ik zal niet veel alleen zijn. Donderdag komt Paul nog een paar dagen langs met zijn vrouw Eugenie. hij haalt o.a. de bednetten uit Nairobi op. Kunnen we ze weer verkopen aan de patiënten voor 50 cent. In Nederland kosten ze minstens 15 euro.

Morgen naar Kisumu en nog even langs Dunga Bay. Lunchen in kiboko resort en dan stapt Wouter op het vliegtuig.

bungengi en Blue York

Vandaag een heel rustig ochtendje in Bungengi. Geen bijzondere casuistiek. Maar oren uitspuiten is hier al een heel gedoe. Eerst zorgen dat je een beetje lauw water hebt. de oren ziiten vaak stampvol. Geen wonder dat ze slecht horen.... De huur betaald voor het Doctors house bij zuster Beatrice. RDN huurt het huis via het convent. Huur is 12000 Ksh (120 euro)per maand, gelijk aan het maandsalaris van Amos onze apothekersassistent.

Vanavond gaf dokter Wouter een afscheidsetentje voor het hele team in Hotel Blue York in Busia.

Het beste hotel van Busia....Ja, dat is niet niks hoor in Kenia.... Mooie woorden voor het team van Wouter. Opvallend weinig conversatie hebben ze. Als je vraagt hoe het met baby Peter Hankees is krijg je niet veel meer te horen dan fine..... amos is ook vreselijk verlegen en bescheiden. Enfin, je merkt wel dat ze het enorm apricieren. Vanavond voor het eerst geen regen en... met een heuse buitenlamp op de veranda ziitten lezen. Zelfs de stroom is niet uitgevallen.

op de terugweg van Busia lopen er in het donker nog zo ongelooflijk veel mensen en kinderen langs de weg. Waar wonen ze allemaal? Ook overal scholen... Las in de daily Nation dat 30% van de Kenianen nu naar de primary school gaat. Dat aantal zal echt moeten groeien om hier wat voor elkaar te krijgen met 39 miljoen Kenianen. Overal zie je kmet vision and mision. Concreet?

Er wordt momenteel wel grote schoonmaak in het kabinet gehouden: ruto en de minister van buitenlandse zaken zijn afgetreden wegens corruptie... Nou ja, ze noemen het hier anders... je moet goed voor je familie zorgen... Morgen weer naar de bush in Buradi voor mijn ochtendwandelingetje naar de rivier.

mulwakari st mary's church

Vanmiddag de hele middag zonder stroom en vanavond pas laat weer stroom, zodat ik nu pas het blog kan bijwerken. Het begon vanmorgen weer heel idyllisch: 42 km rijden naar Mulwakari. de weg wordt steeds smaller en onbegaanbaarder en dan staat er opeens de St Mary,s Church. Een kerkje waar de mensen zitten te wachten op de kerkbanken en wij spreekuur houden in een mini hokje met weinig licht en oooh bloedje warm aan het eind van de ochtend. Het begon heel rustig. Ik kon mooi het horlogeglasoogverband( gekregen van de apotheek) geven aan een meisje met aangezichtsverlamming. Stanley vroeg me of ik even wilde komen kijken naar een kindje. De moeder had het neergelegd, een jongetje van anderhalf, die nog maar 4,8 kg woog en heel zachtjes ademde. Hij was 4 weken tevoren nog gezien vanwege ondervoeding en had alle behandelingen en NAN babyvoeding gekregen. Toen woog hij nog 6,8 kg. Dit kind redt het niet meer. Wat is wijsheid? Jonathan heeft moeder en kind naar het hospitaal een half uur rijden verderop gebracht. Moeder Maria zal zich verder wel ontfermen over dit kind.... Je weet dat het gebeurt als je naar Afrika gaat, maar het beeld staat op mijn netvlies gegrift. Dan ga je maar weer verder. Een meisje van 16 met buikpijn. Al op verschillende andere posten gezien en behandeld. Heeft iemand ooit naar de buik gekeken? Ze was 24 weken zwanger........Onbevlekte ontvangenis net als de maagd Maria. Naast het huis in Lwanya staat op een muur "no sex before marriage"...Op het eind van de ochtend kwam nog een oude vrouw binnenstrompelen, heftig kortademig. Ze zou 3 dagen tevoren nog vitaal zijn. Ze was uitgedroogd, maar verder kon ik niet veel vinden. We hebben haar op de terugweg in het Hospitaal van Busia afgeleverd, onderweg zoon opgepikt, die we fietsend langs de weg tegen kwamen. Dan heeft het toch wel voordelen dat je een blanke dokter van RDN bent want we konden zo doorlopen naar de doctor in charge. Mischien redt zij het wel.

Bij thuiskomst was het goed om even te kunnen napraten met Wouter, die weer terug was uit Kimilili. We doen wat we kunnen en meer dan dat is er niet.

Ik weet nu ook waar mijn blauwe T shirtje is gebleven dat ik buiten had laten hangen: toegevoegd aan de garderobe van de hond van de buren...Blaften ze daarom vannacht zo hard...

Elke dag is hier weer een verrassing. Ik ga slapen, moeder Maria houdt de wacht....

Cotton voor Koton

In Myafwa woont Mr. Koton. Hij beheert het gebouw waar we spreekuur doen op dinsdag. In wat lemen hutjes rond het gebouw woont zijn familie: zoon met zijn vrouw en kinderen ( hoeveel??). Tussen de hutjes staan een paar Singer naaimachines: het naaiatelier. De meisjes naaien hier kleren en van de opbrengst wordt weer en weeshuis onderhouden en kunnen de kinderen naar school. Toen Helma het naaiatelier bezocht naaiden bij gebrek aan stof op kranten... Helma en ook dokter Wouter kochten cotton (ehh... uit china of tanzania) op de markt in Busia waardoor de fabriek weer draaiende gehouden kan worden. Bij aankomst vanmorgen werd ik verwelkomd door Mr. Koton en hij nodigde me uit voor de "lunch"na afloop van het spreekuur. Tuurlijk neem ik de uitnodiging aan... Met de nieuwe translator Concepta ( vraag me niet waar de naam vandaan komt) begon ik aan het spreekuur. De eerste jongen van 18 had gewoon een uitgebreide acné: jeugdpuistjes, maar dan wel wat geinfecteerd. Hier kun je het alleen met sulfur behandelen, niet zo geweldig in onze ogen. Hetzelfde geldt voor impetigo:krentenbaard. Geef er wel gelijk een antibioticum bij want ze komen hier niet met een klein plekje... Vervolgens verdenking op de eerste syfilis, maar de test was negatief. Herken al snel de ondervoede kindjes aan hun pluizige haartjes. Ook begin ik al aardig in te schatten of ze bloedarmoede hebben door even in de ogen te kijken. We kunnen sinds kort ook sikkelceltesten doen. De kinderen met sikkelcelanaemie hebben weer verhoogde kans op malaria, dus bij vergrote milt ook gaan testen. Ann had het druk vanmorgen.... Ja en wat te doen bij een 44 jarige vrouw met een sterk vergrote lever en afgevallen ( hoeveel?). Verder vind ik niets bijzonders. Met diagnostiek houdt het snel op in ons lemen gebouwtje. Het is in Nederland zo makkelijk om even wat lab te prikken of een echo te maken. Nee ook niet vanzelfsprekend een mammografie bij een vrouw met pijnlijke borsten waar ik allemaal bobbels in voelde. Natuurlijk komt in Kenia ook borstkanker voor. Pink Ribbon zou ook hier goed werk kunnen doen. Ik bespreek het wel met de mensen en probeer in te schatten of ze naar het ziekenhuis kunnen gaan. Lastig als mensen op andere posten zijn geweest, boekjes niet bij zich hebben of behandeling niet hebben afgemaakt. Pillen verkocht of niet verdragen?

mr Koton kwam me ophalen voor de lunch. de zakken met stof meegenomen. Tja, de chapati's moetsen nog nog worden gebakken en de kip nog geplukt (...). Het duurde nog een few minutes. Kreeg een rondleiding over zijn land. Aanschouwde een in aanbouw zijnde latrine waarvoor ook nog geld tekort is. Na alle begroetingen en rituelen van handen wassen en praying to God: diens hulp heb je wel nodig in dit land... aan tafel (ja..) voor de lunch. De chicken was nogal salty en de chapati's liggen als een steen op je maag.... Om kwart over twee ben ik maar aan mijn wandelingetje naar huis begonnen want hoorde het in de verte alweer rommelen en zag donkere wolken. Kom zeker terug bij Mr. koton, want gea ook nog zijn school bezoeken.. weer een project... lijkt me wel iets als Anita er is. Ik kreeg nog een lift achter op de motorfiets aangeboden, maar moest de chapati's er toch wel uitlopen. Hoefde niet te schuilen in een hutje. Net voor de bui in het veilige Lwanya. Dit verhaal vliegt er ook uit voor de stroom uitvalt. Jullie kunnen me het beste bereiken via marjon.nahuijsen@gmail.com. Dank voor al jullie mails. Jori zit nu in zijn laatste vliegtuig uit Vietnam richting Dusseldorf.

e

Mundika en malaria

Vanochtend om 8.30 uur naar Mundika zonder dokter Wouter. Ik mag nu voorin de auto zitten...

Mundika is maar een kwartiertje rijden. Het leek niet zo druk te zijn. Gewoon een maandagochtendspreekuur. Het begint al gewoon te worden. Kinderen met koorts worden primair altijd nagekeken op malaria. In de loop van hun leven bouwen ze een zekere resistentie op. er zijn een aantal standaardvragen van de translator ( vandaag Josephine): koorts? hoesten? braken?diarree?hoe lang? Met deze 5 vragen en je ogen en oren open houden kom je al een heel eind...

De kinderen komen vaak met moeder, grootmoeder of een ouder broertje of zusje. Als ze met grootmoeder komen, vraag ik altijd waar de moeder is. Aan het werk of passed away ( HIV?). Er zijn veel weeskinderen en die hebben ook weer minder kansen.

Je voelt snel of de kinderen koorts hebben, maar ik meet het meestal wel met een oorthermometer. Aan het gewicht in relatie tot de leeftijd kun je ook een aardige inschatting maken hoe gezond een kind is. Hoe minder goed gevoed, des te minder weerstand en weer meer kans op infecties. kijk even in de ogen om een inschatting te maken of er een bloedarmoede is.Het KNO ( keel neus oor) onderzoek gaat vlot en de longen worden ook standaard beluisterd. Aan snelle ademhaling of wheezing of intrekkingen zie je ook hoe ziek een kind is. Bolle buik een teken van worminfectie, de kinderen zitten de hele dag in het zand en handen wassen is een illusie, ondanks de preventieve praatjes. Ze hebben ook geen stromend water. Milt is vergroot bij malaria en ik vertelde al dat ik in een week tijd al veel grote milten heb gevoeld. Ik laat veel bloodslides maken bij kinderen. Ann beoordeelt ze goed en dan komen ze weer terug . Bij verdenking op bloedarmoede ook even Hb meeprikken. Als de test negatief is en je denkt toch dat het malaria, is de valkuil dat ze al een tabletje fansidar of coartem hebben gebruikt en dan is de test negatief. Zo ook vanmorgen een jongetje van 2 jaar, waarvan ik echt dacht die heeft zeker malaria. Ja hoor, gisteren al een tabletje gehad, test negatief. Het is belangrijk ze dan toch verder te behandelen om een ernstig beloop te voorkomen. Amos instrueert de mensen goed. de coartem is keurig in blisters verpakt, zodat ze daar feitelijk geen fouten mee kunnen maken. Net zoals de pil. Ze krijgen standaard paracetamol erbij en moeten dan na 3 dagen opknappen. Zo niet, terugkomen. Tja, dat kan pas na een week bij ons en anders naar een andere dispensorie .

De meesten knappen ook echt snel op. We behandelen eventueel de bloedarmoede en ontwormen. Bij volwassenen wordt het lastiger. Er komen veel mensen met klachten van bodypain, headache, chestpain. De bloodslides meestal negatief. Mensen zien er vaak veel ouder oud dan ze zijn. Vanmorgen ook een vrouw van 56, die eruitzag als 76. Op je 56E ben je echt versleten vaak hier en mag je dan pijn in je rug en knieeen hebben? Ik kan ze alleen niet meer bieden dan paracetamol, brufen ( slecht voor de nieren) en een vriendelijke glimlach...

De zwangeren krijgen standaard na 20 weken malariaprofylaxe, ijzer en foliumzuur. We willen ze graag controleren op de Antenatal Care, die Stanley doet. een extraatje hier is dat we ze het hartje kunnen laten horen met de doptone. Nee, geen pretecho's....

Vanmorgen weer een jonge vrouw die al 4 maanden zwanger was en het niet wist ( might be...) en een heel laag Hb had. Geen wonder dat je dan moe bent. Overigens krijg je hier ook 3 maanden zwangerschapsverlof... als je tenminste een betaalde baan hebt. Die groep vrouwen zien we alleen weinig. Ik vroeg de translator Josephine wat ze verder de rest van de week deed: thuis bij haar relatives zitten en zorgen voor de was en het eten. Van 200 Kshilling in de week word je niet rijk.

Er is blijkbaar toch een soort epidemietje van chicken pox( waterpokken), want ik heb weer een aantal kinderen gezien met de bekende blaasjes en jeuk.

na in totaal 65 patiénten om 13.30 weer thuis en nu wel een heel rustig dagje verder. Tja, ik kan niet even lekker gaan sporten; het is echt te warm om te gaan hardlopen. Morgen weer een wandeling terug uit Myafwa. Om vanaf Mundika terug te lopen is niet leuk langs de "highway".

Protus heeft een reuze avocado op de markt gekocht, dus straks weer smullen.

birdies en eagles

Na een enerverend weekend klokslag 19.00 uur weer terug in Lwanya. Voor het eerst alleen met de krekels in het Doctors House opgewacht door Protus. Je moet hier niet te laat binnen zijn, want je wilt toch niet meemaken dat je iemand van de weg schept. Ook 's avonds lopen en fietsen er nog talloze mensen, kinderen en dieren langs de "highway". Jonathan is een uitstekende driver en voel me ook superveilig bij hem in"onze"4 wheel drive. 500 kilometer kenia heeft hij ons dit weekend laten zien:

Gisterochtend een vlotte rit naar Kitale, waar we een rondje wilde gaan golfen. Ook weer een prachtige golfbaan waar het heel stilletjes was. De caddy's waren wat minder attent dan Patrick in Mumias, maar toen we om wat aanwijzingen vroegen werden ze plotseling wat scherper. Nee, geen birdies, maar zo waar wel een par.... Twee prachtige eagles vlogen weer met ons mee.Rond de heuvels van Mount Elgon kwamen al snel verdacht donkere wolken en ja hoor, net op tijd na 9 holes barstte het onweer los. Schuilend op het terras zagen we in korte tijd vele (laterale) waterhindernissen ontstaan en besloten maar onze trip voort te zetten naar kapenguria. Onderweg nog even een tuinslang gekocht om aan de Gardena nipple te koppelen voor de watertoevoer in het huis ( Ja, het is gelukt, Hankees...).

Ik zal nog wel eens een apart verhaaltje schrijven over de watervoorziening in het huis en misschien kan Andries t.z.t. eens een studiebezoekje brengen aan de Mundika Waterdepartment....

Van Kitale naar de Siriwiki safari( Barnley's Guesthouse) was het maar drie kwartier rijden over de A1 ...door een prachtig landschap. Het Barnley's Guesthouse is een oude sort of engelse cottage met een prachtige b;oementuin. Old english lady Jane ( 84 jaar jong) leeft hier al het grootste deel van haar leven. Heeft de cottage en het landgoed van haar vader geerfd en runde het met haar dochter , die helaas in het voorjaar door kanker overleed. Een wat bijzondere zoon Richard, die er uit ziet als de dood van pierlala helpt haar op zijn manier. Natuurlijk ook het personeel. Ik waande me gelijk twee eeuwen terug gezet in de tijd: een museum van snuisterijen overal, popperige kamers, met overal boeken, tijdschriften. Honden, puppies en een vijftal katten. English high tea met brownies. De cottage en de omgeving is een echt vogelparadijs en colobusapen in de trees. Een avondwandelingetje met bijna volle maan en een English dinner met Chilleense (...) wijn. We kregen een kruik mee naar bed, maar we waren rozig genoeg van wijn en haardvuur.Om half zeven gewekt door Afikaans gezang. Met de birdwatcher naar het Saiwa Swamp Camp. Hier komen de zeldzame sititunga's voor en natuurlijk heel veel birdies. Op weg naar de forest al een grey crowned crane ( kraanvogel) gespot. Het was echt een feest om hier zondagochtend door het forest te lopen. In het moeras hebben we 7 sititunga's gezien. Het zijn een soort herten, lijken een beetje op impala's. Terug in de cottage een English breakfast. Goed om de dag verder op te teren. Naar de oegandese grens: door een canyon achtig landschap over gravelroad, die de naam weg niet meer kan dragen naar een plekje bij de rivier waar wat mensen leven rond het water. ze stoken wat brandewijn om te kunnen verkopen... Koeien waden door de rivier en een naakte jongen maakt een radslag.... Sunbirds, sparrows,bee-eaters, turaco's, eagles, en nog veel meeeeer. Een trapje gemaakt om de vijgen uit de figtree te plukken... het is niet te beschrijven hoe de mensen hier leven.

Na de birdwatcher weer afgezet te hebben en Wouter voldaan met een nieuwe lijst van zo'n ruim 40 verschillende birdies richting Kimilili gereden. De plaats waar Rotary Doctors zich heeft teruggetrokken. Wouter gaat de komende dagen kijken hoe een enander nu reilt en zeilt.

In kimilili het oude doktershuis gezien. Tja, het is in Lwanya echt een paradijsje.... Het doktershuis staat daar op het terrein van het Districts Hospital. Ze zijn aan het verbouwen. Een blik in de kinderward geworpen. Ik werd er niet vrolijk van... een aaneenschakeling van bedjes met kinderen die al dan niet door de moeders werden verzorgd. Oooohhh, wat mag je dankbaar zijn als je als kind in Nederland wordt geboren. Op weg naar Kimilili ook nog langs de dental in Kamakuja gereden waar ook een kinderweeshuis is. Grote slaapzalen voor de kinderen met stapelbedden. Elk kind heeft zijn eigen kistje met spullen.

In Kimilili zijn de wegen de laatste jaren weer verslechterd. Veel mensen bijgekomen en weinig middelen om er iets aan te doen. Na een Tusker op het terras van het Mount Crest Hotel..... afscheid genomen van Wouter en Paul, die was teruggekeerd uit de Rift Valley.

Morgen mijn eerste dag alleen. Lieve mensen dank voor al jullie mailtjes. Hier is het nog lekker warm zonder haardvuur. Gelukkig dat het land van Obama ook voor de satelietverbindingen zorgt zodat we met elkaar Andries( Houston), Jori ( Hanoi) Marijn( gewoon Utrecht...) kunnen communiceren.... Slaap lekker

Buradi

Vandaag alweer de laatste dag van mijn eerste werkweek. Buradi ligt ongeveer 25 minuten rijden van het Doctors House in the middle of nix.... een prachtig tochtje vanaf de highway, bij Matayos door de groene velden richting Oegandese grens.De weg wordt steeds smaller en hier lopen ook minder mensen. kleine lemen hutjes , een geit en weer een paar koeien. Je waant je echt in de prehistorie. o nee, daar komt toch een fietser.... Steeds smaller de weg ongeveer dwars door het struweel. Dan komen we bij de school en de dispensarie. een kerkje wel van baksteen en mooie spanten. Het geheel is niet meer dan de deel van een oude saksische boerderij uit het open luchtmuseum. Maar... er is electriciteit: een klok voor de dokter en de mensen hebben de tijd… geen lampen, geen water. In de spreekkamer staat de mooiste onderzoeksbank van alle dispensories zelfs een hoofdeinde dat je omhoog kunt doen. Echt timmermanswerk. Een mooi gecapitoneerde fauteuil voor de translator en uitzicht op de velden, waar een man takkenbossen sjouwt. Voor het spreekuur lopen we even naar de rivier die de grens met Oeganda vormt. Wouter ziet alweer mooie weavers en goldwinged sunbirds. Na dit idyllische ochtendwandelingetje beginnen we an het spreekuur. De mensen wachten op de banken die geschonken zijn door RDN. Een 15 jarige vrouw (..) met haar baby en zwanger van haar tweede kind. Ze oogt opgewekt en redelijk verzorgd. Ze komt voor preventieve anti malaria behandeling en ijzersuppletie. Tja, las gisteren in de Daily Nation dat de levensverwachting voor vrouwen hier 56 jaar is ( in japan 86 jaar) en voor mannen 55 jaar. Verbaast me dat vrouwen hier toch langer leven, want ze werken keihard. En de mannen....??? een op de 5 kinderen haalt het 5 e levensjaar niet. Zo moet je hier dus vroeg aan kinderen beginnen.... een vrouw van 26 jaar kwam met klachten van overvloedige menstruatie. Ze heeft 6 kinderen gehad, waarvan 3 al dood. Ik vroeg haar of ze nog meer kinderen wilde. Nee, zij krijgt nu de pil. Voor hoe lang? Maar ook een 72 jarige vrouw die al de rotary doctors die hier het afgelopen jaar hebben gezeten heeft gezien. Pain all over the body... ja kunst als je hele leven hebt moeten sjouwen. Allerlei pijnstillers gehad en multivitamines en nog wat traditional medicine. Eigenlijk was ze nog heel vitaal. Je doet maar weer urineonderzoek en geeft voor een paar dagen pijnstilling en zegt dat haar klachten because of old age zijn.... Of het overkomt??? Een jongen van 14 met een lelijke oogontsteking sinds twee weken. Hele slechte visus. Hebben hem verwezen naar oogarts in Kakamega. Volgens Amos zou hij gaan.

De baby van de translator was ook ziek. Ze dronk slecht borstvoeding, maar maakte absoluut geen zieke indruk. Ze krijgt wel wat extra aandacht. Geen koorts, wel vier lagen kleertjes, inclusief een luierrompertje aan ( gekregen van de doctors?) en een muts op.... Geen malaria. Dus maar eens een hoestdrankje voorgeschreven. Ook hier komen gewone verkoudheden voor. In Buradi vandaag maar 32 mensen gezien. Het team heeft weekend. Jonathan rijdt ons morgen naar Kitale en Saiwa Swamp Camp. Zondag zetten we dokter Wouter af in Kimilili, waar we dokter Paul hopelijk weer ontmoeten na zijn safari naar de Rift Valley. Voor donker rijd ik met Jonathan weer terug naar Lwanya.

O ja, de 1000 bednetten die afgelopen week al in Busia zouden arriveren liggen nog in Nairobi.... that ’s africa. Hakuna matata ( komt wel, maak je niet druk...). Niwasiliane ( keep in touch).

Bugengi

Het is een vast ritueel aan het worden. Gewekt door de hanen, een lekker koude douche en het ontbijt klaarzetten voor ons drieen. Kopje thee en een fruitsalade, toast met jam en kaas. Wouter kijkt elke ochtend welke mooie birdies op de boomtakken zitten. Even de mail checken en de termos vullen met koffie voor tijdens het spreekuur. om kwart over acht komen Stanley , jona en Amos om de auto in te laden. Ann komt steevast als laatste, maar zij heeft ook haar baby Peter hankees te verzorgen. Vandaag naar Bugengi: op de weg naar Busia even het weiland in... een klein lemen kerkje dat omgebouwd wordt tot een heus health center. op de plaats waar het altaar zou moeten staan zetten we onze hoge NHG (...) onderzoeksbank neer. Het opstapje ontbreekt. Creatief wat gordijnen ophangen ter afscherming voor Stanley en de wachtenden. aan de ene kant van de church ziitten de mensen te wachten en aan de andere kant een plkje voor Ann en Amos. de omgeving is hier ook weer heel idyllisch. We pikten er vanmorgen een heftig hoestend kind van 2 jaar uit. Hij werd met voorrang gezien door Stanley. Al eerder behandeld met anti malariamiddelen en antibiotica. Hij was ook weer wat ondervoed. Goed nagekeken door Stanley blijkt het toch wel mee te vallen. Volgende week zien we hem terug.

Een jonge vrouw met hoofdpijn en wat buikpijn. Bij doorvragen she might be pregnant.. zwangerschapstest was positief. Ze straalde. Geboortebeperking is hier nog steeds een heikel onderwerp. Vrouwen gebruiken weinig de pil, condooms worden ook spaarzaam gebruikt. De prikpil is is een goede optie. Vooral als ze al stuk of wat kids hebben rondlopen. de catholic churh heeft nog grote invloed. Ondanks allerlei leuzen abstain from sex before marriage zijn er heel veel jonge mama's.... Om over HIV nog maar te zwijgen.... we zagen een vrouw met forse abcessen in de hals. Waarschijnlijk ontstoken lymfkliere. Ze was al behandeld met antibiotica en knapte wel op. we denken dan naast tb direct aan HIV. Test was negatief, en ze knapte wel op. we kunnen haar dan verwijzen naar TB control of nog een week antibiotica. In Nederland stuur je iemand gewoon naar de internist, hier moet je afwegen wat je zelf nog kan doen, even afwachten en natuurlijk ook de kosten en mogelijkheden voor de vrouw. Ik zie haar over twee weken weer terug na nog een kuur. Zelfs een simpele bezinking kunnen we niet bepalen.

Vanmiddag een bezoek gebracht aan het Nisewa hospital, een project van RD Oegstgeest. Een gebouw dat na 4 jaar bouwen nog niet af is. Het gebouw staat er, maar de finishing touch is er nog steeds. Elektriciteit en water zijn er wel maar nog niet afgesloten. De mensen, nurses, MDO's ( medical fficers)doen hun best, maar de constructor is niet te vertrouwen.... that is Africa.

In Busia maar weer 12 blikken NAN ( melkpoeder van Nestle, babymilk) gekocht om een aantal kids die het zo nodig hebben een extraatje te geven.

Even langs het Convent van de zusters gereden om wat medictie op te halen. De nonnen zitten er mooi bij. Het is ook wel veilig hier om non te worden: je hebt een dak boven je hoofd, krijgt te eten en het celibaat is voor de meisjes ook zo gek nog niet als je verder weinig toekomstperpectief hebt...... Geeft ook goede bescherming voor HIV.Binnenkort ook maar eens een praatje maken met zuster Beatrice.

Morgen al weer de laatste dag van mijn eerste week. Het weekend gaan we naar Kimilili en het Saiwa Swamp Parc: wandelen en birdiewatch. Misschien ook nog een balletje slaan.

Het onweert nog niet, dus gaat dit bericht eruit voor de electriciteit weer uitvalt.

We volgen het Nederlands nieuws slecht, maar horen het wel als het kabinet valt naast de bomen in de herfststormen...

Port Victoria

Na een prachtige safari door de binnenlanden rond het Lake Victoria vanavond een verhaal voor het blog geschreven. Alles opgeslagen, wilde verzenden alles weg. That is Africa....

Opnieuw een poging. Wel wat korter vandaag, want morgen weer vroeg door de hanen gewekt.

Op de Public Holiday een trip naar Port Victoria. Een mini vissersplaatsje aan het Lake Victoria. Reden door de groene savannes, overal mensen. Enorme nijlbaars en tilapia's op de afslag.

Heerlijke tilapia gekocht voor morgen. Boottochtje langs vogeleilanden: zilverreigers en kingfishers.

Via een shortcut van twee en half uur in Asumu Bay beland op zoek naar nieuwe locaties voor dispensaries. Kwamen op een heuse afslagplaats voor nijlbaars en tilapia. In het Lake View Restaurant zonder view werd tilapia geserveerd met chipata's. Zelfs de Tusker ontbrak niet.

Wat is het toch verrassend hoe mensen hun nerinkje weten te runnen.

Via de Highway nummer 1.... terug naar Lwanya waar de avocado limoen klaarstond.

Morgen weer uitgebreider als de techniek me niet in de steek laat

Myafwa

Vanmorgen niet door de hanen gewekt, maar midden in de nacht een uurtje wakker gelegen door de waakse honden van de buren, die gelukkig ook weer gingen slapen."s Ochtends is het hier heerlijk koel en beginnen de dag goed op de veranda. Vandaag naar Myafwa: een klein kwartier rijden over een pothole weg door prachtig groene natuur. Wouter loopt elke week 's middags terug.

Myafwa is een klein gebouwtje op een mooi graslandje. De patienten zitten hier in de open lucht te wachten. In juni zijn er wat palen in de grond gezet en we leggen er nu een dekzeil overheen, zodat ze in de schaduw kunnen zitten en bij regen een beetje droog. Vandaag is het weer een stralende dag. In het gebouwtje hebben we een echte spreekkamer waar Mr Cotton ons verwelkomt. Hij runt hier alles... Heeft ook wat naaisters, die hij stoffen geeft, zodat ze weer wat inkomsten hebben. Zo zijn veel mensen bezig met mini kredietjes.

Ann houdt haar voorlichtingspraaatje en intussen wordt haar werkplekje opgebouwd met microscoop en spullen om de bloodslides voor de malaria te maken. Scheidingswandje door een gordijn met Stanley, de nurse, die zijn eigen onderzoeksbank opbouwt.

Vanmorgen weer een heel afwisselend spreekuur: "gewone"verkoudheden en blaasontsteking. Kinderen met koorts hebben meestal malaria en merk dat je snel ziet of een kind echt heel ziek is. Moeder met twin van ruim een jaar. Wouter hadze al twee weken geleden gezien. To low weight for age: ofwel eiwittekort en ondervoeding. Deze kinderen hebben pluizig haar ( niet die mooie krulletjes), zijn apathisch en hebben oedeem. Met een mooi woord marasmus en in verder stadium kwashiorkor. we geven ze extra NAN voeding, ook weer gesponsord door RDN en dankzij jullie gaven. Stanley geeft ze extra voorlichting hoe ze kinderen moeten bijvoeden. Deze moeder was ook weer alleenstaand en kan onvoldoende goed voeding voor haar kinderen kopen. Over twee weken komen ze terug en hoop dat ze wat zijn bijgekomen met allle vitamines, ferro, e.d. Er heerst blijkbaar waterpokken, want vandaag ook een aantal kinderen met itching en de typische vesikels gezien. Lukt me al aardig om wat huidafwijkingen op de donkere huid te leren onderscheiden. Overigens dacht ik altijd dat ik redelijk goed gebruinde armen had, maar als ik ze naast die van de zwarte kinderen leg... Het is altijd een heel pandemonium om vrouwen te onderzoeken. Vele lagen kleren en de private parts moeten natuurlijk goed bedekt blijven ( ook voor mij als vrouwelijke dokter).

De vertaalster deed goed haar best vandaag nadat ze vorige week een "functioneringsgesprek"had gehad. Ze was veel attenter en was er met haar hoofd bij. Belangrijk want wij zijn afhankelijk van haar informatie. Ze was misschien ook wel bang haar baan te verliezen: ze verdient 200 ksh voor een dag.

Om half 1 klaar. Met Wouter rustig terug gelopen naar Lwanya. In het huis waren de loodgieter en zijn hulpje bezig om de lekkage in toilet te inspecteren. Na inspectie verdwenen ze en komen morgen(???) terug met een nieuwe pijp. De mannen waren het liefst zelf naar de bouwmarkt gegaan en het even gefikst... andries, er is straks nog wel een klusje voor je te doen...

Protus had gisteren een kip gekocht en vandaag geslacht. Gesmuld van zijn creatie. Ik heb wat kinderkleertjes en een voetbalshirt van FC Utrecht (dank je Koen) gegeven en is nu fan van Utrecht geworden. Hij was natuurlijk Ajax fan.... Vanvond liep hij met oranjehoed van het WK door de regen om de generator aan de praat te krijgen. Inmiddels hebben we weer electriciteit en genieten we van Caesaria.

Morgen naar Port Victoria, want het is een nationale feestdag: kenyata day en kijken naar een eventuele nieuwe locatie voor de jeepline.

Lieve mensen, dank voor jullie reacties op marjon.nahuijsen@gmail.com

Ik probeer jullie persoonlijk te beantwoorden als er voldoende stroom is.

Mundika

Vanmorgen weer om 6.00 uur gewekt door de hanen. Heerlijk om in de ochtend te genieten van alle geluiden. Na een heerlijk fruitontbijt en een kopje koffie werd de auto ingeladen. Het dagelijks ritueel van labspullen, medicatie, onderzoekbanken, enz. Vandaag is de locatie Mundika. Slechts een kwartiertje rijden van het doktershuis in Lwanya. Een gebouwtje met een heuse spreekkamer en een ruimte voor de laborante, Anna en Amos, de apothekersassistente. Stanley, de nurse heeft ook een eigen ruimte. De mensen staan geduldig te wachten. Het is niet zo heel druk. Na het uitladen en opstellen van de spullen houden Anna en Stanley eerst een praatje over voorlichting van hygiene, vaccineren en gezonde voeding...

Jonathan schrijft de mensen in 100 Ksh per consult inclusief medicatie. Wat heb ik zoal de eerste ochtend gezien? Kinderen die hoesten, koorts hebben en diarree. Natuurlijk zie je ook in Nederland, maar hier is het meestal malaria. Ja, ook al vergrote milten gevoeld. In Nederland voel je die hooguit een paar maal tijdens je hele carriere. Na de blood slide komen ze weer terug en krijgen ze medicatie. De dosering weet ik na een dag uit mijn hoofd. Een jongetje met gordelroos ( herpes zoster). Dan beginnen bij ons direct belletjes van HIV te rinkelen. Toch was zijn HIV test negatief. Een oude man al jaren last van jeuk: uitgebreide psoriasis, zoals je het alleen in het dermatologieboek voor de donkere huid ziet. Jaa, de tropencursus was niet voor niets. Smerige verwaarloosde wond op een scheenbeen bij een jonge man. Nou, mijn geschonken verbandmateriaal kwam van pas. Maar hoe zal dit genezen? Hij wordt geinstrueerd om het elke drie dagen te verbinden en ik laat hem over twee weken terugkomen. Ben benieuwd of er wat verbetering zal zijn. Ook mensen die klachten hebben van hoofdpijn, pijn in de gewrichten. je doet malariatest: negatief. En dan??? Ze hebben betaald voor consult en je kunt ze niet zonder medicatie wegsturen. Paracetamol dan maar weer of brufen. Wat doe je met een iemand die al weken hoest en over één long bijna niets hoort. Naar Busia verwijzen voor een longfoto en naar de Tuberculose counseling. Deze programma's zijn er wel, maar je weet niet of de mensen ook werkelijk gaan.

Het is best wennen om via de translator het verhaal te moeten horen. Ze praat zachtjes en om je heen hoor je regelmatig huilende baby's. Opvallend is overigens dat de wat oudere kinderen ( boven het jaar ) geen kik geven, ook niet bij onderzoek. Het is vaak toch een beetje gissen wat de patiënt met de translator bespreekt en soms moet je maar onderbreken als je denkt dat ze privéverhalen gaan vertellen. Wouter Bosman heeft hier natuurlijk al ruime ervaring mee en het was heel plezierig om zo samen het spreekuur te kunnen doen en feedback te krijgen.

Vandaag met elkaar 49 mensen gezien. Niet overmatig veel, maar zoals gezegd, de malaria neemt nu af. Vanmiddag naar Busia om de bednetten te halen... waren er dus niet. Morgen weer proberen. Over de markt gelopen.... wat een feest. Onvoorstelbaar wat je ziet. 5 kippen aan een fietsstuur die over enige tijd coq sans vin zijn. een oude man achter zijn Singer naaimachien al trappend een jasje maken.De tilapia's uit het Victoria Meer. Vrouwen en kinderen met allerlei groente en tomaten, fruit. een slapend kind tussen de bananen.Voor het fantastische bedrag van 120 shilling een reuze papaya gekocht. Genoeg voor een week fruitsalade.

Ik maak deze eerste week nog geen foto's: laat eerst alles maar een plekje op mijn netvlies krijgen en wil ook niet zo indringend zijn voor de mensen.

Meestal barst er rond een uur of vijf een gigantisch (onweers) bui los en dan valt ook de elektriciteit uit. Met kaarslicht gegeten en na verloop van tijd gaat meestal het licht weer aan.

De generator staat aan van kwart voor zeven tot half tien als de electriciteit het niet doet. De krekels blijven de hele nacht zingen.

Morgen naar Myafwa en woensdag al weer een vrije dag. ....

Mumias

Vanmorgen om 6.30 uur gewekt door hanen, honden en vogels. Na een relaxed fruitontbijt om 9.00 uur richting Mumias waar we om 10.30 uur zouden gaan golfen. Nee, niet naar de kerk op zondagochtend. Zagen wel veel mensen langsde weg lopen op weg naar de kerk of gewoon maar lopen. De golfclub in Mumias wordt onderhouden door de sugar fabriek. De weg door het dorp is prachtig beklinkerd ( de Heemstralaan wordt vast niet zo mooi....). Een voorbeeld van hoe een fabriek goed werk voor zijn mensen doet. We kregen caddy Patrick die werkelijk fantastische ogen heeft. Toen ik hem vroeg hoe hij toch steeds de bal weer vond: I eat carottes.... Oké, nu weet ik ook waarom ik vitamine A moet voorschrijven. We liepen alleen over de baan en boven ons vlogen de bald eagles. Moest af en toe even wachten met afslaan om de kids over de baan te kunnen laten oversteken. Over onze golfprestaties zal ik jullie verder niet te veel vertellen, maar de African fairways zijn net ietsje anders om nog maar te zwijgen over de rough ( geen slangen gezien...) en de greens.

Paul van den Boom, tandarts, kwam voor de lunch naar Mumias. Hij zal deze week in Mundika verblijven om te kijken hoe de tandarts jeep line kan worden opgezet. Kimili is overgedragen aan de local dentists en loopt redelijk.

De terugweg naar Lwanya gaat vlot, anderhalf uur rijden over een goede weg. Wat een prachtig tafereel toch steeds. Koeien, kinderen met takkenbossen op hun rug en manden op hun hoofd.

Terug in Lwanya een fantastische onweersbui. De tuin staat dan gelijk blank en de (mais)vijver vol, maar is na een uur weer droog. Hier en daar lekt het. Dus genoeg te doen voor Andries straks... Protus( houseboy) en Jonathan(chauffeur) waren zeer verguld met de kadootjes die ik had meegekregen. Ze zijn enorm bescheiden en voorkomend.

Protus woont met zijn kinderen in een werkelijk onooglijk klein hutjes naast het doktershuis. Rotary Doctors wil een nieuw huisje voor hem bouwen en de bedoeling is om dat al in de kerstperiode te laten starten. Of het lukt...

Morgen mijn eerste werkdag met Wouter in Mundika. We doen samen het spreekuur. de laatste weken is het weer wat rustiger, de malariatijd is minder nu.

Woensdag weer een nationale feestdag, zodat er niet gewerkt wordt. Maken een tripje naar Lake Victoria.

Lieve mensen, ik geniet hier en voel me na 36 uur al helemaal thuis.

Lwanya

Heerlijk zit ik hier in Lwyana. De krekels op de achtergrond in de tuin en een vioolconcert via de I pod. Even bij het begin beginnen: Pfffff....... het liep als een trein tot schiphol gisteren. Mijn chaperone Marijn begeleidde me met de te zware koffers tot de incheckbalie: 25 en 27 kg. Ofwel 6 kg te zwaar. Ja maar, ik ga voor Rotary Doctors naar Kenya, heb allemaal medicijnen bij me.... Onvermurwbaar... U kunt nog wat in uw handbagage kwijt?? Enfin, uitpakken, bergschoenen eruit, speculaas, kaas en potloden, schriften. Helaas moeten de mensen hier nu tot Sinterklaas wachten op speculaas, maar de rest nog creatief in de al overvolle handbagage gepakt. Bij het scannen van de handbagage waren alle gadgets van Kristel verdacht, maar de WKbeezees mochten mee...

Ik had het er warm van gekregen. een valse start, een kleine technische storing en met een uurtje vertraging de lucht in. In Nairobi liep alles gesmeerd. Vlot door de douane en de taxiservice naar het Fairview Hotel stond klaar. Nog een glaasje witte wijn en een Italian salad en geslapen als een roos tot 6 uur. Na een ontbijt om kwart voor zeven weer richting vliegveld voor het laatste stuk naar Kisumu. Met een 20 minuten vertraging om kwart over negen in Kisumu. Ik werd verwelkomd door een orkestje vanwege een hotemetoot die ook in het vliegtuig zat. Wouter Bosman stond al klaar om me met Jonathan, de chauffeur,verder naar Lwanya te rijden. Voelde me gelijk weer back in Kenya. Alle geuren en kleuren van dit land snoof ik weer in me op. Heerlijk kopje koffie en een scrumbled egg in het Kiboko resort aan het lake victoria. Boodschappen gedaan in de Nakumat en geld gepind, althans geprobeerd. Lukt dus niet met mastercard en maestro. Naar de Barclays bank en via een special route gelijk maar 50.000 Ksh opgenomen. Een kleine anderhalf uur rijden door een mooi groen landschap en overal mensen langs de weg: lopend, fietsend. Het is een genot om dat allemaal te zien. En dan het huis: ik had al veel foto's gezien, maar het is echt een prachtig plekje. De tuin wordt goed onderhouden door Protus de houseboy. Hij maakt heerlijke avocado met limoensap: een heerlijk borrelhapje. Wouter heeft me al veel verteld over het leven en werken hier, wegwijs in het huis gemaakt. Koffers uitgepakt: het gewicht toch voornamelijk door alle (kinder)kleren en verbandmiddelen. Op de veranda een lekkere pasta gegeten en een kleine bui meegemaakt. Het kan fors regenen, zelfs hagelen.

O ja, de oude kaas in de koelkast van het Fairview laten liggen... Was toch iets te vroeg opgestaan vanmorgen blijkbaar.

Morgen gaan we golfen in Mumias. Ben benieuwd of ik de bal kan raken... Wouter is een echte vogelkenner, dus zal deze week nog veel van hem kunnen leren wat betreft de birdies. Andere birdies zullen er morgen wel niet in zitten.

Voel me al helemaal thuis na een middag. Ga vanavond heerlijk onder het muskietennet dromen.

nog één nachtje slapen

De koffers zijn gepakt.... 2x23 kg en een klein beetje meer... De zware boeken in de handbagage, zo doe je dat. Lieve gulle gevers die nog opruiming in hun klerenkast hielden en ook veel kinderkleertjes voor die kleine smurfen. Jullie gulle gaven krijgen een goede bestemming. Vandaag een echte rommeldag, nog even naar de kapper. Ik kom met van die leuke african vlechtjes terug. Kijken wat ik op mijn USB stick zet voor belangrijke info. Andries is de komende weken nog thuis, dus kan nog wat nasturen. Lieve vriendin, die op het laatste moment nog prachtige kinderkleren komt brengen. Het zit in de koffer.
Morgenochtend de trein van 07.14 uur richting Schiphol. Marijn stapt in Utrecht in om me te chaperoneren naar Schiphol. en de koffers te kruien. Tuurlijk reis ik eerste klas, maar niet gesponsord door de NS....
Ik ben er al op voorbereid dat ik lang zal moeten wachten in Nairobi om door de douane te gaan. Maar makanu matata ( doe het rustig aan, maak je niet druk). En... desnoods blijf ik op de airport slapen. Moet toch de volgende ochtend weer om 8 uur door naar Kisumu.
Ik sluit mijn e mail ( nahuijma@xs4all.nl) account af en jullie kunnen mij bereiken via het weblog of marjon.nahuijsen@gmail.com
We steken nog even de open haard aan en drinken een glaasje. Ik verheug me op de warme Afrikaanse zon! Warme groet.
Succes met studeren, golfen, tennis en hockey. Ik ben weer terug voor de oliebollen

de 4 wheel jeep

huis in Lwanya de veranda

ik ga naar Kenia en neem mee...

Nog 10 nachtjes slapen en ik vlieg naar Nairobi. Ruim een half jaar ben ik nu bezig me voor te bereiden op de uitzending voor Rotary Doctors. In maart ben ik begonnen met de NTC tropencursus in Amsterdam. Geinspireerd door (oud) tropenartsen ben ik me gaan verdiepen in malaria, tuberculose, HIV en allerlei worminfecties. Maar ook antropologische modules. 3-4 dagen in de week naar het KIT en 's avonds studeren. Een dagje malariaparasieten kijken en meelopen op de HIV poli en kinderpoli. Leuke enthousiaste jonge artsen ontmoet, die zich voorbereidden op een uitzending. Samen met Christien Maas, huisarts uit Druten, de beginselen van het Swahili geleerd van Evans: een student uit Kenia van het University College Utrecht. We zijn nog niet veel verder gekomen dan de meest eenvoudige begroetingen, maar het lukt vast wel om straks op de markt een visje te kopen of een lekkere mango.
Wat ga ik er straks allemaal doen?
Het Mundika project van Rotary Doctors Nederland ligt in het uiterste westen van Kenia, pal tegen de Oegandese grens. Het project bevindt zich 18 km ten zuiden van de grensplaats Busia waar het District Hospital is. Ik ga wonen in een prachtig huis in Lwanya. In dit gebied zijn verder nauwelijks medische voorzieningen.
Met een 4 wheel drive jeep rijden we 5 dagen per week naar een ander dorpje, waar we in een lemen kerkje of in de buitenlucht spreekuur houden. We kunnen daar eenvoudig laboratorium onderzoek doen ( urine nakijken, een voudig bloedonderzoek, malariadiagnostiek). De nurse Stanley geeft voorlichting over het gebruik van de medicijnen. Soms kunnen we patiënten doorverwijzen naar het ziekenhuis in Busia, als ze te ziek zijn of voor verdere screening en behandeling van AIDS.
Tijdens de spreekuren wordt er voorlichting gegeven over voeding en vaccinaties. Tegen een gering bedrag 50 Ksh ( 50 eurocent) kunnen de mensen muskietennetten kopen.

Vandaag heb ik mijn laatste rabiesvaccinatie gehad en ben vorige week begonnen met de lariam. Visum gehaald in Den Haag en ook de vlucht van Nairobi naar Kisumu is geboekt, waar ik opgehaald word op 16 oktober door Wouter Bosman, projectleider van Rotary Doctors. Hij zal me inwerken, waarna ik het 7 weken alleen met het team van nurse en chauffeur en vertalers zal moeten zien te rooien.

Gesteund door vele goede gaven van vrienden en familie van José Wagenaar zal ik ook een extraatje kunnen geven aan mensen die geen vervoer kunnen betalen, extra babyvoeding nodig hebben of wat dan ook.
Zo zal ik ook een bezoek gaan brengen aan de Morning Star School in Kisumu. Een project van Helma Nijssen, waar ik jullie nog uitgebreid over zal vertellen.

De komende dagen ga ik stapeltjes maken, die in de koffer moeten. Kijken of de weegschaal niet doorslaat. O ja, voor de voetbalfans.... Ik neem voor de kinderen 3 voetballen mee. Kan Andries straks lekker een potje voetballen met ze.
Hockeysticks en tennisrackets zijn te zwaar. Golfclubs gaan voorlopig ook in de kast.
Ik ga birdies bestuderen in Kakamega Forest....