happy new year

koffers pakken voor Mundika

Op de valreep van het oude jaar vertrekken we weer naar Mundika. Vorig jaar kwamen we op 30 december terug in een koud besneeuwd Nederland. nu vertrekken we vanuit een herfstig miezerig kikkerlandje naar het zonnige Kenia. We vliegen rechtstreeks naar Nairobi met de nachtvlucht en door naar Kisumu op oudejaarsdag. we blijven een nachtje in het Nyanza Hotel en worden zondag door jona opgepikt om door te gaan naar Lwanya. We zijn heel benieuwd naar de nieuwbouw en hebben van Wouter Bosman veel informatie en opdrachten gekregen om de finishing touch aan de dispensory te doen. De afgelopen weken weer de nodige voorbereidingen gedaan om weer aan de slag te kunnen gaan. Ben natuurlijk ook benieuwd hoe het met de kleintjes van Ann en Stanley is.
Laat het vuurwerk niet teveel knallen. Wij drinken een glaasje aan het Lake Victoria.

Homa Bay impressies, primary school

Madaraka Day

Gisteren de 48ste onafhankelijkheidsdag van Kenya. Ik heb weinig gemerkt van de feestelijkheden. In Nairobi was het wel aanleiding om te demonstreren tegen de stijgende voedsel en dieselprijzen en toenemende werkloosheid. Bijna een halve eeuw onafhankelijkheid heeft nog niet de gewenste welvaart gebracht. In een land met overvloed aan groente en fruit zou ondervoeding eigenlijk niet mogen bestaan. In de droge streken is er nog meer armoe dan hier in Nyanza. Ouderdomsvoorzieningen zijn er nauwelijks. Slechts 10% van de mensen heeft een pensioen. Met ca. 38 miljoen inwoners zijn er 1,8 miljoen inwoners boven de 60. Zij zijn voor het grootste deel afhankelijk van hun familieleden.
Maar goed, er zijn weer 10 miljoen bednetten uitgedeeld. Bijzonder is toch dat een aantal patiënten nog geen bednet hebben gekregen: niet geregistreerd, bij de verkeerde dispensary voor afhalen van bednet, enz. Ik heb besloten de laatste dagen er maar een paar uit te delen uit onze voorraad.
De baby van 2,5 maand oud die verzorgd wordt door de grootmoeder hadden we verwezen naar de VCT/ refeeding program. Baby is ook HIV positief, maar grootmoeder begrijpt dan niet dat ze daar weer terug moet komen voor begeleiding. Komt dus weer NAN bij ons halen. Dus volgende week gaat ze weer met baby op de pikipiki naar de Clinic. Het is ook allemaal wel ingewikkeld als je gewend bent in een hutje te wonen.
14 jarig meisje met ondervoeding zag er na een week al een stuk beter uit na behandeling met vitamientjes en antibiotica en betere voeding…
Vanavond de laatste hand gelegd aan verslag en koffers gepakt. Ik ga een weekje eerder dan gepland terug door familieomstandigheden. Morgen richting Kisumu waar ik nog een nachtje in Kiboko Bay zal zijn. Daar tref ik de Nederlandse Rotary Doctors Frans van Geel ( Mundika) en Ko Sonke ( Siaya). Ontmoet ook nog even Stanley en Jona, die me naar het vliegveld zullen brengen.
Zondag 5 juni land ik om 05:40 uur op Schiphol met weer een schat aan ervaringen in Kenya.

Joël

Gisteren Joël (4 jaar oud) gezien, hij had een steen tegen zijn rechter oog gekregen. Zag er niet fraai uit en ik dacht dat oog verloren zou zijn. We hebben hem met zijn “tante” naar Homa Bay gebracht. De oogkliniek is nieuw en de dokter was heel vriendelijk. Vanmorgen is hij geopereerd en is het hoornvlies weer op zijn plaats gelegd. Afwachten wat het resultaat is, maar nog geen verloren oog. De pedestrian ward ziet er mooi en verzorgd uit. Zo aandoenlijk toen ik hem vanmiddag een knuffel kwam brengen. Deze lichtpuntjes geven ons hier zoveel energie.

10.000.000 bednetten

Waarom opeens zoveel patiënten bij de dispensaries? Nee, niet zoveel meer malaria, maar deze week worden er 10 miljoen bednetten uitgedeeld door de overheid. In maart kon je registreren met hoeveel mensen je in een wooneenheid woont en kun je maximaal 3 bednets krijgen. Geen wonder dat het me de afgelopen weken niet lukt om bednetten te verkopen. Niemand die dat ons verteld heeft en ook niet in de Daily Nation kunnen lezen. Prima actie natuurlijk, maar zorgde vandaag wel voor enig consternatie bij de dispensarie. Het is al niet zo groot behuisd, maar met al die wachtenden en registratie van de netten was er echt geen plaats voor ons. Spreekuur in de open lucht op het gras? Dacht het toch niet… in de brandende zon. De chief zat achter zijn rode tafel in een grote stoel en vroeg zich af wat we eigenlijk kwamen doen…. Ja, patiënten onderzoeken en behandelen; maar het is natuurlijk heel goed dat er bednetten uitgedeeld worden, antwoord ik vriendelijk. Hij maakt ons duidelijk dat hem nooit is gevraagd of we van zijn office gebruik mogen maken (Daniel heeft drie keer geprobeerd een afspraak met hem te maken). Vriendelijk geantwoord: oké, niet welkom, dan gaan we weer naar huis….. Nou, dat was ook niet de bedoeling… Met wat kunst en vliegwerk werd een klein hokje leeggemaakt.
Slechts 11 patiënten gezien. Daaronder een sterk ondervoed kind (1½ jaar oud, 6,5 kg) met totaal inadequate moeder. Hier geldt geen meldcode kindermishandeling of onder toezicht stelling door de Raad voor de Kinderbescherming. Psychiatrische hulp is er nauwelijks of niet. Gesteund door de wijze raad van Grace geprobeerd het vertrouwen te winnen en met een heleboel adviezen en NAN en vitamines de grootmoeder geïnstrueerd. Wilde ze eigenlijk laten opnemen in Homa Bay. Volgende week zien we weer….

Homa Bay

(1) bloemen plukken
(2) Doctors House
(3) World Trade Center
(4) slaapverwekkend

De vis wordt duur betaald

Impressies van het vissersleven in Homa Bay. De tilapia kost 230 Ksh voor een forse.
Als een Mzungu zelf een tilapia koopt ligt de prijs aanzienlijk hoger.
Josephine koopt en fileert de tilapia. Een overheerlijke tilapia marsala is het resultaat

Toys, autootje

Kinderen hebben hier geen speelgoed. Ze spelen met oude autobanden, soms een afgetrapte voetbal en sommige kinderen zijn zo knap dat ze zelf met veel geduld een auto bouwen. Dit jongetje kwam remik gisteren tegen op zijn ochtendwandeling naar de lakeside. Met oneindig veel geduld is de auto gefabriceerd en.... hij rijdt ook nog op plastic wielen. Van onschatbare waarde: deze auto koop je toch honderdmaal liever voor je (klein) kind dan een Fischer Price?

Regen Water

Het water komt op dit moment met bakken uit de lucht. Vandaag een enorme bedrijvigheid rond het Lake. Door een storing(?) in het pompstation van de waterleiding zit Homa bay al een week zonder water. In ons huis krijgen wij ook water via tanks waarin het regenwater opgevangen wordt, maar de locale bevolking moet het zonder die luxe doen. Wassen en poedelen in het meer en water sjouwen uit het meer. Ja, en het wordt niet gefilterd. Geeft weer veel ziekten, wormen en bilharzia. Vanmiddag zelfs in ons huis geen water. Yusuf, de driver, gevraagd hoe van waterleiding op tank moet overschakelen…. Gaat met simpele tuinslangen en wet van communicerende vaten en zwaartekracht. Via de lekke dakgoten stroomt er liters water in de tank. Zou een klusje voor Andries zijn….
Gisteren zowaar 23 patienten in Oneno, maar dat kwam omdat de nurse die er dagelijks zit deze week op “seminar” was. Het kind van 2,5 jaar die vorige week door Remik was gezien is zo sterk ondervoed, dat we het naar het ziekenhuis verwijzen voor een voedingsprogramma. Het kind weegt 8 kg en is 2,5 jaar oud. Moeder begrijpt niet hoe ze het kind goed te eten moet geven. Een kind dat we eerder zagen is al overleden door ondervoeding, 1 jaar oud. Grootmoeder blijkt ook TB te hebben , dus is ook reden om na te laten kijken. Op de terugweg naar het ziekenhuis waar we een rondleiding van Kelly, een nurse, krijgen. Remik was nog niet in het ziekenhuis geweest en is zeer geïnteresseerd om met iedereen een praatje te maken. Ik betrap me erop dat ik na mijn vele bezoekjes aan de wards toch wel enige scepsis heb. Zo hoef ik het mortuarium echt niet te zien. De operatiezaal kan je ook van buiten bewonderen en door het glas de operatie in zijn geheel volgen….
Toen we het ziekenhuisterrein opreden kwamen we toevallig een 14 jarig meisje tegen dat ik de dag daarvoor had verwezen voor verder onderzoek. Vrijwel niets onderzocht alleen een Hb meting en Widal test (voor typhoid fever). De diagnose werd op ondervoeding gesteld en kreeg medicijnen voorgeschreven die ze vervolgens niet kan betalen. In plaats van geld hebben wij haar de medicijnen gegeven. Blijft wat frustrerend als je ziet dat ze in het ziekenhuis niets doen om verschillende redenen: patiënten hebben geen geld en de onderzoekmiddelen zijn er ook niet.
Vandaag een rustig dagje in Homa Bay met wat shopping en een drankje aan het Lake bij het Tourist Hotel, dat niet geweldig floreert bij gebrek aan touristen….

Water halen en pootje baden

Tuberculose

Gisteren kwam coördinator Daniel weer naar Homa Bay om vandaag een gesprek te hebben met de Medical Districts Officer over de locaties van de jeepline. Met name de vrijdag locatie wordt slecht bezocht en het idee is dan ook om deze te verplaatsen. De hele jeepline moet gereorganiseerd worden. Daniel wil ook wat verder onderzoek doen naar geschikte locaties. Om half negen geen MDO, nee… nog een beetje te vroeg. De plaatsvervanger… staat ons te woord en probeert hem te bellen… geen contact via Airtel (Safaricom is de beste). Om kwart over negen maar richting dispenserie vertrokken. Er zitten al wat mensen te wachten zowaar. Baby van drie maanden, die door grootmoeder wordt verzorgd en nu drie weken NAN krijgt, gaat een heel klein beetje groeien. Aangezien moeder HIV positief was en drie weken geleden is gestorven, verwijzen we ze toch naar de HIV kliniek in Homa Bay (project van Medecines Sans Frontieres). Ze worden dan getest en begeleid in een voedingsprogramma. Hetzelfde geldt voor de baby die twee weken alleen water kreeg. Na een week NAN ziet hij er een stuk vitaler uit en heeft geen honger meer. Het probleem is toch hoe kunnen ze regelmatig naar de kliniek: geen geld voor vervoer. We geven ze initieel wat mee, 300 Ksh. Het meisje dat ik drie weken geleden testte op HIV en ook verdacht van TB heb ik ook geld meegegeven. Ze is naar het dichtsbijzijnde Health Center gegaan: verwezen naar Homa Bay voor verdere TB testen en longfoto. Daar nooit geweest, want het geld is op. Vandaag komt ze weer om geld vragen…. Wij kunnen haar verder niets bieden, behalve septrim en multivitamines en weer een paar honderd shilling voor de matatu.
In de Daily Nation vandaag een artikel over de strijd tegen TB. Kenia staat op plaats 13 van de wereldwijd 22 landen met de grootste sterfte aan tuberculose. Het grootste probleem blijft dat de mensen niet naar de klinieken komen en vervolgens hun behandeling niet afmaken. Ze krijgen wel gratis medicijnen, maar zoals bij dit meisje ook geldt: de diagnose moet eerst worden gesteld en ze moeten terugkomen om de medicijnen te halen en gecontroleerd te worden. 90% van de patiënten met TB heeft ook HIV in Sub Sahara Afrika. Nog steeds een groot probleem dus.
Meer dan de helft van de vrouwen bevalt nog steeds thuis en komt gemiddeld slechts eenmaal voor antenatale controle. Ja, dan Nederland waar men zich verbaast dat we de hoogste perinatale sterfte hebben in West Europa. Kinderen van 28 weken oud hebben een goede kans te overleven in Nederland.
Terwijl ik gisteren met Daniel zit te praten verandert de sukomawiki door mijn onoplettendheid in charcoal. We hebben hem getrakteerd op tilapia in het plaatselijke hotel Hippo Buck. Daniel smulde letterlijk en likte zijn vingers af. Sukomawiki: zo kom je de week door.

Safari com municatie

Communicatie tussen mensen is zo’n wezenlijk deel van ons bestaan. Ik ervaar het 5000km van huis dagelijks hoe belangrijk het voor mij is. Hier in Kenia zijn er 100 verschillende talen: iedere stam heeft zo zijn eigen taal. Het Kiswahili is wel de hoofdtaal, maar in deze streek rond Homa Bay spreken de meesten alleen Luo. Daarnaast wordt op de scholen het Engels onderwezen, zodat alle kranten, aanduidingen op straat e.d. allemaal in het Engels zijn. Het leven hier doet soms nog Middeleeuws aan, maar daarnaast heeft bijna iedereen die een paar shilling heeft een mobieltje. Het is dan ook verbazingwekkend hoe goed de dekking van Safaricom is. Midden in de Masai Mara staat een zendmast, midden in de middle of nix van Nyambare kan ik jullie SMS-en of krijg ik spontaan een telefoontje uit Nederland.
Ook het internet geeft hier vele mogelijkheden en niet alleen voor mij. Nog geen Wifi wel overal internetcafé’s, maar gaat heel traag. In Afrika hebben ze de vaste telefoonlijnen eigenlijk overgeslagen, werkt vaak ook niet door al het onweer en powercuts. Telefonisch geld overmaken is hier heel gebruikelijk ( weet nog niet hoe het moet…)
Communicatie met de patiënten blijft toch heel moeizaam. Lukt vaak niet om het echte verhaal boven tafel te krijgen. Wat hebben ze al aan behandeling gehad? De boekjes worden thuis gelaten. Wat krijgen ze aan HIV medicatie? Hoe oud ben je? En ga zo maar door om nog maar niet te spreken van sociale achtergronden.
Ik weet ook niet wat er over komt van de goed bedoelde adviezen die Grace geeft wanneer de medicatie wordt gegeven en wat simpele voorlichting over bereiden van schoon water. Vandaag voor de derde keer het kind van een jaar dat 5 kg weegt gezien. Met hulp van NAN en porridge en mulitivitamines, scabies behandeling en malaria behandeling weegt hij nu 5,5 kg. Oooo zooooo moeizaam.
Gelukkig hebben we vanmiddag weer malariatesten gekregen via de MEDS, zodat ik weer wat onderzoek kan doen. Het voelde toch wel heel kaal dat ik niets meer kon controleren.
Mijn communicatie met het thuisfront verloopt goed en geniet van elk mailtje van jullie: marjon.nahuijsen@gmail.com. Volg de koppen van de NRC en zie dat de IJslandse vulkanen weer het luchtruim verstoren. In Noord Afrika nog steeds onrustig. De eerste kamer gekozen, tja, stemmen in Nederland is blijkbaar ook nog lastig om de goede kleur van het potlood te kiezen.

Foto's communicatie en Safari.com

Homa Bay (2)

Foto van (1) uitzicht vanaf de kerk; (2)meisjes zondagse kleding

Foto's malaria

(a) poster (b)behandeling (c) malaria paracheck (d) paracheck afname

Malaria

Malaria is het Italiaanse (of latijnse) woord voor Mal aria: slechte lucht. De lucht in Afrika is niet zo slecht, maar malaria is hier mijn hoofddiagnose.
Nu de parachecks out of stock zijn begin ik me steeds meer een blote voeten dokter te voelen. Kinderen en volwassenen komen op blote voeten of op boots al dan niet door de modder, want het regent af en toe stevig in deze tijd. Altijd hetzelfde verhaal koorts en braken en verlies van eetlust. Moet ik al op het oog beoordelen of ze bloedarmoede hebben, nu ook of ze malaria hebben. Het vak fysische diagnostiek komt echt weer te pas na ruim dertig jaar. Anderzijds voelt het ook echt heel armoedig dat je uit een rijk land bent komen overvliegen om hier zonder verder diagnostiek coartem uit te delen. Eigenlijk is het niet nodig dat de morbiditeit en mortaliteit van malaria zo hoog is. Alleen de beroerde leefomstandigheden maken de kinderen zo kwetsbaar. In de periode dat ik in Mundika was en nu ook weer in Homa Bay ben ik nog geen dag ziek geweest. Alleen omdat ik onder redelijk goede hygiënische omstandigheden leef en gezegend met een goede gezondheid maakt me minder kwetsbaar voor ziekten.
Op maandag zitten we in de administratie van een schoolgebouw. Het wemelt er van de vliegen. Als we komen stuiven eerst de kinderen uit het gebouw tegelijk met alle tafels en stoelen. Ongeordend liggen er stapels boeken en schriften. Ik vraag me soms echt af hoe het onderwijs hier wordt gegeven. Af en toe komt er een teacher langs om op zijn rooster te kijken. De dames van het committee komen ook pas tegen tienen aankaggelen en verbazen zich er niet over dat er nog geen patiënten zijn. Ze schrijven de patiënten in en wegen de kinderen, vaak met de nodige fouten. Tegen elf uur en ver na twaalf uur komen de meeste mensen, vandaag in totaal 28.
Uiteindelijk stel ik de diagnose malaria (te?) vaak zonder diagnostiek. Dan maar hopen dat ze de kuur goed afmaken. Het nut van bednetten ook weer van de preekstoel verkondigd en ik deel ze nu af en toe maar gewoon uit op eigen kosten, want de mensen kopen liever eten voor 50 shilling dan een bednet en daar kan ik ze geen ongelijk in geven. Zo bizar als je 6 tomaten voor 20 shilling kunt kopen. Nee, hier, zelfs geen bednetten gezien voor de tomatenteelt……

Bezoek aan de gevangenis in Homa Bay

De eerste dag op weg naar de dispensarie in Odienya reden we langs de shamba’s ( land) waar de gevangen aan het werk waren. Gehuld in krijtstreep pyama jakken waren ze de mais aan het planten en de shamba aan het bewerken. Veel bewakers met geweren rondom hen. Vorige week was er een open dag in de gevangenis: Remik nam een kijkje achter de schermen. In oktober 2010 bezochten ook twee Zweedse Rotary Doctors onaangekondigd de gevangenis en schreven een artikel in het Zweedse tijdschrift voor Geneeskunde. Hun impressies -Bengt Järhult, general practioner- zal ik verkort weergeven.

“Sinds een paar weken zijn we werkzaam in Homa Bay. Homa Bay betekent Koorts in het Swahili. Het kleine stadje aan het Victoria meer heeft een gevangenis op 10 minuten lopen van ons Doctorshouse. We kloppen op de deur en iemand doet onmiddellijk open.
Hallo, is het mogelijk om met de verpleegkundigen te spreken op zaterdagmorgen? Jazeker, er zijn twee dienstdoende verpleegkundigen voor ongeveer 300 gevangen, waaronder 20 vrouwen. Ze zijn veroordeeld tot middellange straffen, hooguit 3 jaar. De meesten veroordeeld voor diefstal, narcoticamisbruik, geweldsdelicten of brandstichting.
De verpleegkundige heeft een eigen kantoor en medicijnkast. Het is moeilijk om de geneesmiddelen via de overheid te krijgen. Geneesmiddelen van vrijwilligersorganisaties (NGO) worden daarom dankbaar in ontvangst genomen.
De verpleegkundige doet bij elke nieuwe gevangene een medische screening met daarbij een sneltest op HIV (“determine”). Dezelfde test die door Rotary Doctors wordt gebruikt.
60-70 procent van de gevangenen is HIV pos. In de regio Homa Bay is ca. 40% van de bevolking tussen 15-45 jaar HIV positief. Landelijk gezien is minder dan 10% van de hele bevolking HIV positief. Recente cijfers in de Daily Nation 1,5 miljoen bekende HIV positieven op 38,6 miljoen inwoners. Een 20 tal krijgt ARV (anti-retrovirale) behandeling. De verpleegkundige doet de follow up van de behandeling. Ernstig zieken kunnen met bewaking naar het Districts Hospitaal.
Onder de bewakers bestaat een grote angst om besmet te worden met HIV. Bij opgelopen steekwonden kunnen ze behandeld worden met een zogenaamde PEP kuur.
De verpleegkundige speelt ook een belangrijke rol bij de behandeling van tuberculose. De tb middelen zijn gratis. Zolang de gevangen gedetineerd zijn gaat de behandeling goed, maar de therapietrouw laat sterk te wensen over zo gauw ze weer vrij zijn. Dezelfde ervaring hebben we overigens in de dispensaries die wij bezoeken. Open tb komt vaak voor bij HIV geinfecteerden, vaak bij kinderen, en niet zelden zoeken deze patiënten hulp bij de Rotary Doctors als ze “drop outs” in de behandelingsprogramma’s zijn.
De verpleegkundigen hebben geen zicht op de resistentie van bepaalde tuberculostatica. Ook Artsen zonder Grenzen, die hier in Homa Bay een groot HIV en TB project hebben kunnen geen cijfers geven over resistentie.
Volgens de internationale mensenrechtenorganisaties is er de laatste jaren een duidelijk verbetering opgetreden in de omstandigheden waarin de gevangen leven. Het gevangenispersoneel heeft cursussen gekregen over de Rechten van de Mens.
Tijdens het spreekuur wordt de verpleegkundige geassisteerd door een gevangene in krijtstreepkostuum. Deze hulp volgde onze discussie met belangstelling. We zagen geen sterk ondervoede of verwaarloosde gevangen, maar mogelijk zagen we slechts een select deel. Onaangekondigd mochten we geen kijkje nemen in de cellen. Wel kregen we de mogelijkheid om een officieel bezoek aan te vragen.
Tijdens ons bezoek hoorden we luidkeels Afrikaans gezang, dat herinneringen opriep aan de vrijheidsgezangen tijdens de slavernij.
Op de poort van de gevangenis staat de MISSIE geschreven:
“To contain offenders in human safe conditions in order tofacilitate the responsible administration of justice, rehabilitation, social integration and community protection”.
We zijn ons ervan bewust dat we slechts een momentopname van het gevangenisleven hebben kunnen krijgen. Mogelijk zijn er toch medische en humanitaire wantoestanden.
De positieve punten zijn in ieder geval:
Onaangekondigd kregen we toegang tot de gevangenis.
De verantwoordelijke verpleegkundigen willen contact hebben met NGO”s, verpleegkundigen en artsen uit andere landen
Volgens de officiële doelstellingen worden de Rechten van de Mens gerespecteerd en wordt gewerkt aan rehabilitatie.”

Foto's Mbita Bay

Bootjes Mbita Bay; Cindy, Pikipiki en Remik met kids

Mbita Bay

Vandaag een uitstapje met 5 kids en Sister Carolina van het Children’s
Home naar Mbita Bay. Het chidren’s home is een huis voor zogenaamde
verstoten kinderen: domweg gedumpt….. achter gelaten in een restaurant
in een plastic zak. De kinderen worden prima verzorgd en zien er
picobello uit. Met steun van donaties van rotary doctors en andere
organisaties krijgen deze kinderen een fantastische kans.
2 uur hobbelen over de dirt road (under construction) en heel
slippery door de regenval brengt ons 42 km (!) verder in Mbita Bay.
Verder over het schiereiland naar de prachtige lodge ”only for
Residents” komen we in een soort paradijsje waar de kinderen
heerlijk mochten spelen op het gras en langs het meer. Het Lake
Victoria is hier heel helder en je kunt zo een duik nemen. Geen
bilharzia en geen kroko’s.
Na een drankje terug naar de safari village lodge die door een Noor is
opgezet: hij vond het klimaat (en de Keniaans vrouwen) wat prettiger
dan Noorwegen en is hier een lodge begonnen. Eigenlijk gesloten, want
het is hier laagseizoen, maar voor ons wordt een lunch bereid: tilapia
vers uit het Lake- moeten wel even geduld hebben. Grappig te zien dat
de kinderen keurig met bestek eten en niet met hun handen zoals de
meeste Kenianen.
Terug weer twee uur hobbelen. Komen gelukkig niet vast te zitten, een
vrachtauto voor ons wel… en net voor de nieuwe onweersbui thuis.
Morgen maar zondag rustdag, want autorijden hier is zeer enerverend
ook al rijd je niet zelf….

Lokaal transport, matatu

Dunga

Vandaag geruild met Remik en naar Dunga: slechts 20 minuten rijden. Weliswaar een hele slechte weg die vandaag erg muddy was door de regen van gisteren. Samen met Phillis en Kelly spreekuur houden in een mini stal uit de middeleeuwen. Tafeltje,stoel en een matras op de grond, in het halfduister. Patiënten komen hier wel redelijk op tijd en heb dan ook om 12 00 uur 17 patiënten gezien. Niet spectulair vandaag. De malaria-testen zijn op, dus ga maar weer op gezond verstand af: kinderen met koorts hebben meestal malaria en ouderen zonder koorts meestal niet…. Geen ernsig zieke kinderen. Een heel bleek jongetje blijkt al eens een bloedtransfusie gehad te hebben en vader zegt dat hij sikkelcelanaemie heeft. Het enige wat ik kan doen ze naar Homa Bay verwijzen voor Hb meting en eventueel weer bloedtransfusie.
Na drie weken de tussenbalans; in totaal 270 patiënten, nog geen 20 per dag gemiddeld. Echt heel magertjes in vergelijking met de dispensaries in Mundika. Daar zijn het er gemiddeld 270 per week… Siaya regio heeft ook meer patiënten.
Zojuist een giga bui: regen van de hele week in een half uur. Koelt lekker af.

Volgens de Daily Nation zijn 1,5 miljoen Kenianen HIV positief (38,6 miljoen inwoners). De strijd tegen AIDS gaat overminderd voort dankzij goede anti AIDS programma’s. Het gaat hier goed, er is geen oorlog, er wordt geoogst en de stijging van het inwoneraantal gaat dan ook door: ze verwachten dat er in oktober 40,9 miljoen Kenianen zijn. Het is jammer dat er nog steeds heel weinig aan familyplanning gedaan wordt. De gemiddelde Keniaanse vrouw baart 4-5 kinderen in haar leven. Nog steeds sterft 1 op de 5 kinderen onder het 5e levensjaar in Subsahara Africa. En op 24 october- United Nations Day- wordt de geboorte van de 7 miljardse wereldburger gevierd….
Morgen met Sister Caroline van het Children’s home en dan met wat kids uitje naar Mbiti Bay.

Kids Caroline en Singer

Homa Bay Pineapples en Tomaten

Donderdag 1905

Het stijgende aantal patiënten van gisteren zette vandaag niet door. Druppelsgewijs komen er 16 patiënten in de dispensorie naast de school. De mini-uk van 2,9 kg die ik vorige week NAN gaf nog niet echt gegroeid maar geen diarree meer. Dat is al weer een hele winst. Nog zo’n uk die twee weken geleden moeder verloren had en door grootmoeder wordt verzorgd. Soms probeert de grootmoeder te zogen maar dat lukt lang niet altijd. Deze heeft de laatste twee weken alleen water…. gehad. Verbazingwekkend dat het twee maanden oude kind nog leeft en er eigenlijk relatief nog niet zo slecht aan toe is. NAN kost 700 Ksh per blik voor een week, dat is natuurlijk buitensporig duur en kunnen ze echt niet betalen als je bedenkt dat onze nurse/translator 400 Ksh per dag krijgt.
De nood blijft hoog in deze gebieden waar je pas naar de dokter gaat als het echt niet meer gaat en eerst kijkt of je het zelf kan redden. Opvallend dat de kinderen met malaria vaak niet echt hoge koorts hebben terwijl moeder zegt dat ze koorts hebben. Komt dan blijkbaar ’s avonds weer opzetten of ze hebben al paracetamol gehad.
Morgen ga ik niet naar Oneno voor 6 (?) patiënten maar ga een dagje met Remik mee op de andere jeepline. Paul en Grace kunnen deze paar patiënten zelf wel aan. Deze vrijdaglocatie gaat waarschijnlijk ook verdwijnen, omdat er de andere dagen al een districtsverpleegkundige komt. Mogelijk heeft zij minder medicijnen, maar wij hebben ook geen overvloed…
Telefonisch gesprek met Daniel gehad over de voortgang van Homa Bay. Hij heeft ook duidelijke ideeën om de zaak te reshuffelen. Maar ook dat gaat langzaam in Afrika. Het is goed om te kijken of de locale bevolking het inderdaad over kan nemen zodat wij naar een andere plek kunnen gaan. In de krant de “Daily Nation” staat vandaag een stuk dat veel geld voor de gezondheidszorg niet goed besteed wordt (enorme bedragen niet terecht komen en niet verantwoord kunnen worden).
Intussen heb ik niet zoveel te doen en kijk of ik mijn creativiteit anders kan inzetten.
Toch wel goed om te zien dat er steeds makkelijker getest wordt op HIV. Mensen vragen zelf om de test, vooral jongeren. Goed dat deze bewustwording op gang is gekomen en er wat mee gedaan wordt.
Inmiddels regent het weer fors en wacht op de dan vrijwel onafwendbare powercut. Door al die regen begint de tuin er hier ook aardiger uit te zien, er gaat weer wat bloeien. Maar als het niet regent is het echt warm en benauwd en ook daardoor groeit alles erg hard. Een (drink) watertekort hebben we zoals in November in Mundika nog niet gehad. En met de regelmatige regen valt dat voorlopig ook niet verwachten.

De School in Siaya

De school in Siaya

Woensdag markt in Homa Bay

Met enige scepsis vanmorgen vertrokken naar Nyambare. Bij aankomst zitten er drie patiënten en deze keer blijven ze komen. Als we om 2 uur vertrekken hebben we 34 patienten gezien. Een record voor mij tijdens deze uitzending naar Homa Bay. Gewoon stevig doorwerken met zijn tweeën: veelal malaria, HIV testen, verkoudheden,astma en bronchitis. Probeer weer wat bednetten te slijten voor 50 cent, maar zelfs de moeders met kinderen met malaria vinden het vaak nog te duur. Voor kinderen onder het jaar kun je gratis bednetten krijgen. Dilemma, moet je ze dan toch maar geven? Het is moeilijk als je een moeder van 19 ziet met drie kinderen die om de haverklap malaria hebben en ze heeft geen geld voor een bednet.
Ja, het is winter hier…. al regent het de laatste dagen niet. Zodoende is het midden op de dag knap warm en vochtig. De mais en sugarcain groeien prima onder deze omstandigheden, maar toch duurt het 18 maanden voor de sugercain geoogst kan worden. Alles groeit nu heel hard en ook de weg naar Nyambare wordt steeds dichter door de jungle… driver Paul heeft de mensen gevraagd wat te kappen langs de weg, want anders kunnen we er echt niet meer door komen.
Kenia is opgeschrikt door de vreemde (geweldadige?) dood van de nog jonge marathonkampioen Olympische Spelen Peking. Wordt volledig uitgeplozen in de Daily Nation. Net zo iets als bij jullie met DSK in New York, maar dan lokaal Kenia.
Een rondje markt levert heerlijke super grote avocado’s voor 35 cent per stuk op en tomaatjes en paprika. Op de stoffenmarkt niet bezweken voor de mooie lappen, uit Indonesie: ben tenslotte in Kenia. Nog even een Guiness gedronken in de tuin van Homa Tourist Hotel en genoten van het uitzicht op het Lake Victoria. Ja, even weg dromen en jezelf af en toe even verwennen.

Districts Hospital Homa Bay

De dinsdag is niet zo spectulair, zoals de meeste dagen hier. Maar vanmorgen begint de dag met een vrouw met een enorm abces in haar rechter borst. Helaas kan ik niet meer doen dan haar antibiotica geven en verwijzen naar DH Homa Bay. Het zal wel een vergevorderde vorm van borstkanker zijn. Ik heb het hier nog niet veel gezien. Sneu dat je haar niet meer te bieden hebt en ik vrees dat ze in Homa Bay ook niet veel doen. Er waren nieuwe stoelen in ons gebouwtje, zat lekker op het pluche. De meeste van de 18 patiënten kwamen weer na 12.00 uur. Het wordt dan ook saai zo’n hele ochtend me aan het trage Afrikaanse tempo aanpassen. Het sterk ondervoede kind van 3,5 kg weegt nu 5,1 kg. Lijkt me wel erg veel gewichtstoename in een week. Alhoewel er wel een weegfout gemaakt moet zijn, ziet hij er in vergelijking met vorige week wel beter uit. Een stoffige rit terug want het heeft sinds zaterdag niet geregend.
In Homa Bay de kinderen bezocht die ik gisteren op heb laten nemen. Ze zijn alletwee wat beter te pas, al heb ik mijn bedenkingen hoe het met het kleintje zal gaan. Moeder (18) blijkt ook nog sikkelcelanaemie te hebben en is HIV pos. Het DH Homa Bay is net als andere DH’s een grote aaneenschakeling van zalen waar moeders en kinderen op een bed liggen met tussen de gebouwen veel bedrijvigheid als wassen en eten koken. De medische voorzieningen zijn er heel matig.
Het lukt helaas niet om zelf mijn berichten op het blog te plaatsen en doe dat nu per e-mail naar Andries in Arnhem. Kan ook geen foto’s meer plaatsen, maar ben wel via g-mail bereikbaar. Ergerlijk als je niet weet hoe het te verhelpen….
Maaltijden worden hier wat eenzijdig: tilapia en vaak een Afrikaans prutje met wat gehakt, en .... niet te vergeten de sukomawiki voor het ijzer.

Back in Homa Bay

Gisteren weer veilig terug in Homa Bay na een vreselijke rit in het donker het laatste uur over de dirt road ( under construction). Hier geldt echt: thank you for save driving. Yusuf kent de weg gelukkig redelijk, maar dan toch.
Vandaag naar Shikwadi waar ik verwelkomd word door een zwerm vliegen. Samen met Grace hebben we vandaag heel wat zieke kinderen. Een kind met een pneumonie die ik naar het DH Homa Bay wil laten gaan. Een jongetje met 40 graden koorts en zeker malaria die we ter plekke Coartem geven en laten wachten tot we zeker weten dat hij de dosis binnen kan houden. Dan weer een 18 jarige moeder met een baby die ze niet kan zogen, omdat ze ingetrokken tepels zou hebben. Het kind weegt vier weken na de geboorte nog maar 1900 gram. Duidelijke ondervoeding (marasmus). Ze blijkt ook HIV positie te zijn. Veel HIV positieven vandaag.
Mijn eerste kennismaking met Districts Hospital Homa Bay is niet opwekkend. We worden weer geconfronteerd met desinteresse van de medewerkers. Overal moet voor worden betaald. Ze proberen het kind zuurstof te geven maar het masker past niet, zit er wel zuurstof in de fles? Het ondervoede kindje en moeder krijgt geen aandacht. Verdrietig en boos verlaat ik het ziekenhuis en een gevoel van machteloosheid slaat even toe. Thuis laat ik me verwennen met een heerlijke fruitsalade van Josephine. Geplaagd door internetproblemen verdwijnt mijn eerste epistel en uren later verstuur ik het maar per mail in de hoop dat Andries het morgen kan plaatsen op het blog.

Siaya

Gisteren in Oneno geen patiënten toen we om 10.00 uur aankwamen. Om 11.00 uur besloten met Daniel en jacintha naar kisumu te rijden. Grace en paul blijven nog tot 12.00 uur om de (ver) late patiënten te zien. Het wordt wel duidelijk deze dispensorie op geheven moet worden. Rijdend door de pineapple streek kopen Jacintha en Daniel een zak met ananas om deze te kunnen verhandelen in Kisumu. Ja, zo klust iedereen wat bij.
Warme rit naar Kisumu. Ananas afgegeven bij de vrouw van Daniel die een klein kioskje in de “slums” van kisumu heeft. In de outskirts van kisumu heeft jacintha een huis laten bouwen dat echt heel fraai is in de middle of nix. Bednetten opgehaald, want die waren ook al een tijd niet meer geleverd en wat shopping in de Nakumat. Door naar Siaya. De bekende weeg naar de equator en dan linksaf door de heuvels naar Siaya.hier ligt het graf van de grootmoeder van Obamana en is tegenwoordig een bedevaartsoord. Aan het eind van de middag eindelijk in Siaya: werkelijk een paradijsje van Rotary Doctors Sweden. Ook hier zitten twee Rotary Doctors op een verschillende jeepline. Ko Sinke een oude getrouwe van Mundika en Mpeketoni is nu ook voor het eerst uitgezonden voor RDS. Hij zit samen met een Finse arts Erik met Deense vriendin Anna. Kortom er volgt een heel gezellig diner by candlelight. Het huis is heel comfortabel, zelfs met warm stromend water, en ongewoon schoon voor Kenia.
Vandaag met Ko naar de voor mij bekende golf in Mumias. Ko ontmoette er Tom, die zich inmiddels van caddy opgewerkt had tot caddymaster en “mijn” caddy Patrick bood zijn diensten ook gelijk weer aan. Ondanks dat er een tournament was mochten we toch met zijn tweeen 9 holes lopen. Met de nieuwe tweedehandsset van Pieter de Nes, ook Rotary Doctor Zweden, gezellig twee uurtjes gelopen. Is toch wel heel wat leuker dan de baan in Kisi vorige week.
Veel bijgepraat over de werkzaamheden van de Rotary Doctors, de overeenkomsten en de verschillen. Boodschappen gedaan in Siaya en met Pieter een Tusker gedronken.
Pieter heeft hier inmiddels een eigen huis gebouwd en een hele primary school opgebouwd en een children’s home voor wezen. Ja, zo heeft iedereen in Kenya zijn mooie projecten.
De streek hier is prachtig en lijkt toch net iets welvarender dan de Busia region. Besloten om morgen niet naar Mundika te gaan, want zit dan hele dag in de auto. Moet ’s middags toch weer terug naar Homa Bay. Waarschijnlijk bezoek aan de school van Pieter, rijd dan met pieter mee naar Kisumu en verder met Remik en driver naar Homa Bay. Zo doe je dat in Kenia.

school in Luanda

tilapia in Homa Bay

sukomawiki

black mamba