back home

vanmorgen in buradi voor het laatst spreekuur gedaan. ik loop met Tineke voor de laatste keer even naar de rivier. het is nog te vroeg voor de ferry naar uganda. terug naar de kerk lopen de schoolkinderen achter ons aan. Hte is warm en ik zit op stanly's plekje spreekuur te doen met hulp van Amos. Weer een dame met een doorn in haar hand die lelijk is ontstoken. Een badje savlon en openen maar weer. Als Amos even weg is vertaalt een buurvrouw voor mij. Ook zonder taal zie je vaak al waar de mensen voor komen. Het aloude pluis niet pluis gevoel komt boven. Dit plekje aan de rivier krijgt geemn medische rg als wij er niet komen en dat maakt het elke week weer bijzonder. Als we om 1 uur klaar zijn lopen we samen een stkje terug weer met een groep schoolkinderen achter ons aan. kinderen, overal kinderen in kenia. 50% is jonger dan 15. De jeugd heeft de toekomst, ook in kenia. ik wens het ze toe. Het land is prachtig, de problemen zijn groot, maar de mensen zijn trots op hun land. In Lwanya nemen we afscheid van het team en pakken de koffers in. Bijna net zo zwaar ls de koffers waar ik mee kwam. De weegschaal van Jona is niet accuraat, maar dat wist ik al. Om half vier richting kisumu. De potholes deren ons niet en we genieten vor de laatste keer van de mensen die langs de weg lopen. de bedrijvigheid in de dorpen. Jona neemt afscheid en Tineke zal het weekend doorbrengen in de Savanna Country Lodge.
Ik word altijd een beetje weemoedig als we opstijgen uit Kisumu. Maar ik weet ook dat ik weer terug kom. Protus zegt altijd bij het afscheid: you are like my mother and I feel home when you are here. een groter compliment kun je niet krijgen als mzungu. Het is goed om ook weer naar mijn eigen home te gaan en terug te komen als de verkiezingen voorbij zijn. ook als niet gelovige bid ik voor vreedzame verkiezingen en gun kenia een goede toekomst.

krekels en sterren

even voorweken

jiggers verwijderen

avocado en banaan verkopen

een laatste chapati

Vandaag zonder Stanley het spreekuur in Mundika gedaan. Het loopt goed. Het is niet al te druk. Tineke doet met Josephine spreekuur en Amos helpt mij met vertalen. We zien een aantal patiënten met lelijke wonden. Een man die vorige maand een ongeval met de piki piki heeft gehad en en stuk van zijn voorvoet mist. Eigenlijk moet hij opgenomen worden, maar waar. Met hoge dosis antibiotica en verbinden proberen we de voet te behouden. Een strompelende vrouw die een lelijk abces onder haar voet heeft. Ze is dankbaar als het pus rijkelijk vloeit al moeten we haar wel met een kopje thee weer bijbrengen. Dapper ondergaat een meisje de behandeling voor de gemene zandvlo jiggers. Om half twee zijn we klaar en ik neem afscheid van Josephine. Loop nog even langs Helma's Hilton. De chairlady Praxides is nog steeds ziek, maar ze heeft wel een waarneemster die de chapati's bakt. Medicijnen voor Juliana kopen bij de pharmacy in Busia en nog wat informatie inwinnen voor de ziektekostenverzekering voor onze medewerkers.
In de daily nation lezen we dat Uhuru en Ruto voorstellen om hun verhoor voor het ICC via een tele conference te laten plaats vinden. Ze hebben het  te druk met de verkiezingen om naar den haag te gaan...
Obama heeft gisteren de Kenianen opgeroepen de verkiezingen zonder problemen en geweld te laten verlopen.
Onder de sterren genieten we met elkaar van de laatste zomeravond in Lwanya.
Morgen nog spreekuur in Buradi en dan 's middags naar Kisumu.

afscheid

Gisteren een warme dag in Mulwakari met ruim 70 patienten.  Veel patiënten voor een second opinion. Kind met astma goed opgeknapt. Oude man met slokdarmkanker kunnen we niet meer bieden dan paracetamol en wat ijzer voor zijn bloedarmoede. De baby die door moeder is verlaten en door grootmoeder wordt verzorgd is met de nestle NAN al aardig gegroeid. Joyce komt afscheid nemen met 4 eieren als kado.

’s Avonds een gezellig etentje met de hele crew. Ze geven de voorkeur aan kip boven vis. Protus heeft twee kippen gekocht en zelf geslacht. Zo gaat dat hier. Hij heeft zich goed uitgesloofd: chapati’s gemaakt en een heerlijke verse fruitsalade. We bedanken alle teamleden en wensen hen veel sterkte de komende tijd rond de verkiezingen. de problemen in het land zijn nog lang niet opgelost.

Vanmorgen vroeg om 6 uur wekt Stanley me. Hij is gebeld door zijn vrouw Rebecca, die als nurse in de Rift Valley werkt en daar met hun zoontje Ovatone( 2 jaar) woont. Hij heeft hoge koorts en spuugt. Rebecca heeft hem al antimalariamiddelen gegeven en antibiotica maar hij knapt niet op. Stanley vraagt toestemming om naar zijn zieke zoon te gaan. Weigeren is geen optie, dus Stanley vertrekt voor een reis van 3 uur met bus, matatu en piki piki naar zijn vrouw. In Kenia lopen de zaken altijd anders dan gepland. Gelukkig spreekt Tineke aardig swahili zodat we vandaag wel af zonderlijk het spreekuur kunnen draaien. We nemen maar een goed ontbijt en een extra kop koffie om fit te blijven en zien wel hoe het loopt.

Busia DH strike

In Myafwa voor de laatste keer deze uitzending spreekuur. Het is wel een hele verbetering met het oude stoffige gebouwtje. Nu nog een wat vrolijkere translator, maar verder is het een prima plekje. Niet op de fiets want die hab ik in Esikulu gisteren laten staan voor Gert om vandaag naar huis te fietsen. Afwisselend doen Tineke en ik  spreekuur. Het is leuk om samen te overleggen en ook prettig dat Tineke zoveel Swahili begrijpt. We lopen samen terug naar huis: de schoolkinderen hebben net middagpauze en lopen gezellig met ons op. Het is warm, de zon brandt recht boven ons hoofd. Vanmiddag met Stanley een afspraak bij de districts medical officer in Busia om nog eens aan te dringen om en nurse op te leiden in de dispensary van Mundika Esikulu. We zijn er om half drie en rijden een volkomen verlaten ziekenhuisterrein in Busia op. Anders is het hier altijd druk. Wachtende mensen, maar nu lege wards( verpleegafdelingen) en hier en daar iemand die nog naar het laboratorium gaat. De nursestaking duurt nu al meer dan twee en halve maand. Onbegrijpelijk. De DMOH is er niet, hij heeft een belangrijke spoedvergadering....  Na drie kwartier komt de public nurse wel opdagen, maar heeft nog geen feedback van de DMOH gehad over het gesprek in Januari met dr Wouter. Tja, zij heeft ook een probleem, want in haar carriere hebben de nurses nog nooit zo lang gestaakt en er is geen uitzicht dat het probleem opgelost wordt voor de verkiezingen. ik heb hier wel moeite mee. de machteloosheid dat mensen naar dure privéziekenhuizen moeten in deze arme gebieden. 10000 shilling voor een bevalling kunnen ze echt niet betalen. Ook de maternity is helemaal leeg.
We hopen maar dat de verkiezingen snel voorbij zijn en dat er dan iets gaat gebeuren. Bij thuiskomst blijkt de wc te lekken.minor problem als een handige klusjesman als gert hier hebt. Wordt morgen weer geregeld. Hij heeft met de boys de nieuwe billboards geschilderd en nu nog onderhandelen met de painter voor de tekst. hij vraagt twee maandsalarissen van Protus en dat hebben we al weten te reduceren tot drie weken salaris van Protus, terwijl het twee dagen werk is.
We evalueren in de tuin met elkaar de dag en genieten nog maar even van de zon terwijl er een sneeuwfront over nederland trekt.

een ronde rondo

in de porridge gevallen

                          

Tineke in actie

Zaterdagochtend bieden we Hendrick een lift aan naar Kakamega, waar zijn home place. We halen hem op bij zijn eenkamerappartement in Matayos. Joseph was al bezig zijn fiets te repareren. Hendrick stapt in met de mand met kip en nog een maatje van de kip want je kunt je huisdier toch niet het weekend alleen laten. In Kakamega op bandenjacht naar echte goede banden. Jona is de lekke banden zat. Bij de Nakumat is een nieuw bandencentrum. De deal is snel gemaakt. Jona brengt ons naar Rondo retreat en gebruikt de middag om de banden te wisselen. In het kakamega forest heeft het de vorige dag fors geregend en het is broeierig warm. Gert is onderde indruk van het paradijselijk plekje. Gelukkig zie ik weer colobus monkeys en greay monkeys. De laatste keer zag ik er geen een en hoorde dat er veel gestroopt werd. We maken een prachtige wandeling naar de Jalariver. Onderweg veel vlinders en vogels.
's Avonds een heel gezellig samenzijn met Siemen de Boer die voor RDS in Mumias een nieuwe jeepline opzet. Verder drie Engelsen die al ruim boven de zeventig zijn , maar jaarlijks rond kakamega scholen bezoeken voor een jiggers project. Jiggers de gemene zandvlo die jeukende zweren veroorzaakt. Ze gaan elke ochtend achterop de pikipiki naar Kakamega en verwijderen daar jiggers uit voeten en geven voorlichting op scholen.
We worden al vroeg gewekt door een ware birdiesymphony van vogels. 's Nachts liepen de apen over onze cottage. Om 9 uur zou Jona ons komen halen om naar Kisumu te vertrekken om op tijd op het vliegveld te zijn om Tineke te verwelkomen.
We krijgen een telefoontje dat hij op weg naar Rondo weer een lekke band heeft, dus even wachten. De nieuwe voorbanden zijn top, maar de achterbanden niet vervangen....
Toch nog op tijd om Tineke in Kisumu te verwelkomen. We rijden naar Kibiko om lekker even te lunchen.
Sightseeing door kisumu om nog wat andere hotels te spotten voor een weekendje voor Tineke. Voor zonsondergang weer terug in Lwanya. Protus verzaakt zijn plichten voor het eerst door ons niet te verwelkomen met een avocado. Het voetbal is belangrijker dan de nieuwe dokter Tineke.
Vanochtend weer op de fiets naar Mundika. Van verre zie ik al dat het een drukke dag wordt. Gezamenlijk doen we spreekuur. Het hele scala aan klachten passeert vandaag weer de revu. Twee vrouwen met een Hb van 2,4 : echt laag, maar lopen nog rond. Een jongetje die met zijn gezicht in de porridge was gevallen en nog flinke littekens van brandwonden had. In Nederland zou je toch overwegen een melding te doen bij het AMK... Eindelijk om 4 uur rijden we richting busia om de Ipad van Tineke aan de praat te krijgen en wat verf voor ons billboard te kopen. Voldaan na een lange dag drinken we om zes uur een glaasje in de tuin van Lwanya

met een kip in de mand....

Vanmorgen zaten er maar drie patienten toen we in Buradi aankwamen. Eerst maar een wandelingetje naar de rivier. De pontjongen vragt of ik mee naar Uganda wil, maar ik zeg dat ik aan het werk moet.... Geleidelijk aan komen de mensen toch binnendruppelen en uiteindelijk zien we toch 36 patiënten. De oude man met ulceraties op zijn penis, die ik vorige week behandelde is goed opgeknapt. Wat het is geweest weet ik niet precies. De syfilistest en HIV test waren negatief. Vandaag in de krant weer een stuk dat het aantal HIV positieven in 2014  tot 1,8 miljoen zal stijgen: nu 1,6 miljoen. In deze streek Nyanza is de prevalentie het hoogst. Ondanks alle programma's stijgt het aantal HIVpositieven nog steeds. Het aantal nieuwe ontdekte HIV positieven was in 2011 91000. 110.000 mensen worden levenslang behandeld met Antitretrovirale therapie. Het probleem blijft groot.
Opvallend blijft dat de mensen zich mooi aankleden als ze naar de dokter gaan. Zelfs in Buradi komen de meisjes in hun mooiste jurk, hier en daar wat rafelig, maar toch
Als we in Lwanya terug komen krijgen we een telefoontje van Joseph uit kisumu die met de auto voor inspectie moet. De zogenaamde jaarlijkse APK. De bullbar moet er af.... Oké die neem je niet even onder je arm mee, maar we hebben vaker met dit bijltje gehakt en bellen Daniel van RDS om even te praten met de inspecteur.... Het gaat natuurlijk om wat smeergeld voor de politie en inspecteur. Zo regel je je zaken in dit land.
We zijn bezig nieuwe billboards te laten maken om reclame te maken voor de tandarts. De lasser heeft een offerte gemaakt en de maten zijn doorgegeven. In Matayos ga ik kijken: oeps ze zijn twee maar zo lang en half zo breed als opgegeven.... Keniaanse maatvoering.... Later blijkt dat de lasser een stuk staal heeft gekocht en doormidden gezaagd.... Het is toch zonde om de rest weg te gooien. Aan de overkant zit de schilder die de tekst moet schilderen. ook een offerte: hij vraagt 20000 ksh voor twee borden ofwel twee maandsalarissen van Protus. Ik zeg heel diplomatiek: zal het bespreken met de tandarts.... een nulletje teveel is onze conclusie. Niet alleen de grote jongens zijn boeven, maar in het klein moet je ook steeds onderhandelen.
Om half vijf gaan we met kip in de mand op weg naar Hendrick. Hij woont in een soort eenkamerappartement.... We worden verwelkomd met koffie en hij verontschuldigt zich dat de stroom is uitgevallen. Of heeft hij eigenlijk wel stroom. Een afrikaanse soep getrokken van ongedefinieerd stoofvlees is het voorgerecht. Rijst en chapati en zoete aardappel. hij heeft zich echt uitgesloofd. Een heerlijk grote ananas als fruitdessert. we doen ons uiterste best om wat social talk te houden en weten anderhalf uur volte kletsen. Zo weten we nu ook dat elke kip 's avonds naar zijn eigen huiskamer gaat en al dan niet bij de eigenaar in of onder het bed slaapt. Nooit geweten dat kippen zo slim zijn.
Ann komt een weekend terug uit eldoret. Het zit haar niet mee de laatste tijd. Eerst hepatitis B en nu beroofd van haar laptop. We sponsoren haar maar een beetje om door deze ellende te komen.
Net voor donker komt Joseph de auto terug brengen: we kunnen weer een jaar vooruit.